Uchylenie wyroku w celu zastosowania prawidłowej podstawy prawnej

Ocena skutków czynności prawnej, dokonana na podstawie przepisów niemających w myśl reguł kolizyjnych zastosowania, prowadzić musi do uznania, że sąd nie rozpoznał istoty sprawy, nawet jeśli w prawidłowy sposób ustalił stan faktyczny sprawy i przedmiot samego żądania.

Nierozpoznanie istoty sprawy obejmuje zatem m.in. sytuację niezbadania materialnej podstawy żądania objętego pozwem. Materialnoprawną podstawę żądania powoda wyznaczają, oprócz treści czynności prawnej będącej źródłem zobowiązania (w tym przypadku – podpisanie przez pozwanego weksla w charakterze poręczyciela), także inne determinanty, w tym, przede wszystkim, treść norm prawnych, właściwych dla danej czynności i stosunku prawnego z niej wynikającego. Nie jest możliwa ocena żądania powoda (rozpoznanie istoty sprawy) bez uprzedniego ustalenia, które normy prawa mają zastosowanie do określenia przesłanek i skutków danej czynności prawnej (innego zdarzenia prawnego), i odczytania, w procesie wykładni, ich właściwej treści. Ocena skutków czynności prawnej, dokonana na podstawie przepisów niemających w myśl reguł kolizyjnych zastosowania, prowadzić musi do uznania, że sąd nie rozpoznał istoty sprawy, nawet jeśli w prawidłowy sposób ustalił stan faktyczny sprawy i ustalił przedmiot samego żądania.

W takiej sytuacji uzasadnione jest uchylenie orzeczenia ze względu na respektowanie uprawnień stron wynikających z zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego.

Postanowienie SN z dnia 14 lipca 2022 r., III CZ 228/22

Standard: 67751 (pełna treść orzeczenia)

Sąd drugiej instancji nie może uchylić wyroku sądu pierwszej instancji i przekazać sprawy do ponownego rozpoznania wyłączenie w celu zastosowania prawidłowej podstawy prawnej (art. 386 § 4 k.p.c.).

Uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania dokonane zostało wyłącznie w celu zastosowania prawidłowej podstawy prawnej rozstrzygnięcia, co nie tylko nie jest żadną z przesłanek przewidzianych w art. 386 § 4 k.p.c., ale i nie mogło być prawidłowym zaleceniem dla Sądu Rejonowego, skoro jak wynika z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie, to Sąd Okręgowy zastosował wadliwie normy prawne i jego rzeczą było naprawienie tej wadliwości przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Scedowanie tego obowiązku na Sąd pierwszej instancji było zatem bezpodstawne.

Postanowienie SN z dnia 7 marca 2019 r., III PZ 1/19

Standard: 61190 (pełna treść orzeczenia)