Zakaz tortur i złego traktowania - aspekt materialny

Artykuł 3 Konwencji chroni jedną z podstawowych wartości demokratycznego społeczeństwa. Inaczej niż większość materialnych przepisów Konwencji art. 3 nie przewiduje wyjątków i żadne odstępstwa na podstawie artykułu 15 § 2 nie są możliwe nawet w przypadku wojny lub innego niebezpieczeństwa publicznego zagrażającego życiu narodu (patrz, między innymi, Soering; Selmouni, nr 25803/94, ETPC 1999-V; Labita przeciwko Włochom [WI], nr 26772/95, ETPC 2000‑IV); Ilaşcu i Inni; Shamayev i Inni oraz El-Masri; patrz również Al-Adsani przeciwko Wielkiej Brytanii [WI], nr 35763/97, ETPC 2001‑XI).

Nawet w najcięższych sytuacjach, jak walka z terroryzmem i zorganizowaną przestępczością, Konwencja bezwzględnie zakazuje stosowania tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, niezależnie od postępowania danych osób (patrz, Chahal przeciwko Wielkiej Brytanii, 15 listopada 1996 roku, Reports 1996-V; Labita; Öcalan przeciwko Turcji [WI], nr 46221/99, ETPC 2005‑IV oraz El-Masri).

Aby niewłaściwe traktowanie zostało objęte zakresem art. 3, musi ono osiągnąć minimalny poziom dolegliwości. Ocena minimalnego poziomu zależy od wszystkich okoliczności sprawy, takich jak czas trwania takiego traktowania, jego skutki dla zdrowia fizycznego czy psychicznego oraz w niektórych przypadkach płci, wieku i stanu zdrowia ofiary (patrz Irlandia przeciwko Wielkiej Brytanii, 18 stycznia 1978; Seria A nr 25; Kudła przeciwko Polsce [WI], nr 30210/96, ETPC 2000‑XI Jalloh przeciwko Niemcom, [WI] nr 54810/00, ETPC 2006-IX). Dalsze czynniki obejmują cel, dla którego traktowanie zostało zastosowane wraz z zamiarem lub motywacją za nim stojącą (porównaj, między innymi, Aksoy przeciwko Turcji, 18 grudnia 1996 roku, Reports 1996-VI; Egmez przeciwko Cyprowi, nr 30873/96, ETPC 2000-XII; Krastanov przeciwko Bułgarii, nr 50222/99, 30 września 2004 roku; oraz El-Masri).

Aby ustalić czy dana forma niewłaściwego traktowania powinna być uznana za tortury, Trybunał musi wziąć pod uwagę przewidziane w art. 3 rozróżnienie pomiędzy tym pojęciem a pojęciem nieludzkiego lub poniżającego traktowania. Wydawałoby się, że rozróżnienie to zostało zawarte w Konwencji, aby w sposób szczególny napiętnować „tortury”, rozumiejąc je wyłącznie jako umyślne, nieludzkie traktowanie powodujące bardzo poważne i okrutne cierpienie (patrz Aksoy). Obok dolegliwości traktowania istnieje również aspekt umyślności, jak przyjęto w Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, która weszła w życie w dniu 26 czerwca 1987 r. i definiuje tortury jako umyślne zadawanie dolegliwego bólu lub cierpienia w celu, między innymi, uzyskania informacji, ukarania lub zastraszania (Artykuł 1 Konwencji Narodów Zjednoczonych) (patrz İlhan przeciwko Turcji [WI], nr 22277/93, ETPC 2000‑VII; oraz El-Masri).

Ponadto groźba postępowania zabronionego przez art. 3, pod warunkiem, że jest wystarczająco realna i bezpośrednia, może być sprzeczna z tym postanowieniem. Zatem groźba użycia tortur wobec osoby może stanowić przynajmniej nieludzkie traktowanie (patrz Gäfgen i mutatis mutandis, D.F. przeciwko Łotwie nr 11160/07, 29 października 2013r.).

Obowiązek Wysokich Układających się Stron określony w art. 1 Konwencji, aby zapewnić każdemu człowiekowi, podlegającemu ich jurysdykcji, prawa i wolności określone w Konwencji, w związku z art. 3, wymaga od Państw podjęcia środków w celu zagwarantowania, aby osoby podlegające ich jurysdykcji nie były poddawane torturom lub nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, włączając w to niewłaściwe traktowanie stosowane przez osoby prywatne (patrz A. przeciwko Wielkiej Brytanii, 23 września 1998 roku, Reports of Judgments and Decisions 1998‑VI i Z i Inni przeciwko Wielkiej Brytanii [WI], nr 29392/95, ETPC 2001‑V). Państwo może zostać zatem pociągnięte do odpowiedzialności w sytuacji, w której władze nie są w stanie podjąć odpowiednich kroków w celu zapobieżenia ryzyka niewłaściwego traktowania, o którym wiedziały lub powinny były wiedzieć (patrz Mahmut Kaya przeciwko Turcji, nr 22535/93, ETPC 2000‑III oraz El-Masri).

Husayn (Abu Zubaydah) przeciwko Polsce (Skarga nr 7511/13)

Standard: 4673

Nota źródłowa