Prawidłowe powierzenie mienia jako warunek surowszej odpowiedzialności pracownika

Powierzenie mienia może mieć charakter pierwotny – na podstawie spisu z natury przekazanych składników mienia, po jego inwentaryzacji albo wtórny - przez upoważnienie pracownika do odbioru rzeczy określonego rodzaju na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących lub wewnątrzzakładowych albo na podstawie umowy. 

Potwierdzenie przez pracownika na stosownym dokumencie odbioru mienia stanowi dowód jego powierzenia (wyroki SN z dnia 15 lipca 1985 r., IV PR 150/85 i z dnia 25 września 1985 r., IV PR 200/85). 

Samo pisemne oświadczenie pracownika o przyjęciu odpowiedzialności za mienie pracodawcy nie jest jednak wystarczające dla stwierdzenia istnienia tej odpowiedzialności. Decydujące w tym zakresie jest prawidłowe powierzenie mienia (wyrok SN z dnia 16 maja 1965 r., I PR 117/65), a pracownik, któremu powierzono mienie w prawidłowy sposób, ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 124 k.p., choćby nawet nie podpisał deklaracji o przyjęciu tej odpowiedzialności (wyrok SN z dnia 15 listopada 1985 r., IV PR 221/85). Istotna jest bowiem rzeczywista zgoda pracownika na przyjęcie owej odpowiedzialności, wynikająca wprost lub pośrednio z uzgodnienia rodzaju pracy w umowie o pracę, a wyrażona na tyle wyraźnie, by nie budziła wątpliwości (wyrok SN z dnia 24 czerwca 2009 r., II PK 286/08) oraz to, by powierzenie mienia nastąpiło w taki sposób, aby pracownik wszedł w jego rzeczywiste posiadanie i mógł nim dysponować w warunkach zapewniających możliwość zabezpieczenia mienia przed dostępem osób nieupoważnionych i utrzymania mienia w stanie zgodnym z jego przeznaczeniem, a następnie dokonać jego zwrotu lub wyliczyć się z niego (wyrok SN z dnia 3 grudnia 1981 r., IV PR 350/81).

Wyrok SN z dnia 26 października 2022 r., II PSKP 33/22

Standard: 73845 (pełna treść orzeczenia)

Skoro sposób powierzenia mienia nie został określony przepisami, może się ono dokonać poprzez bezpośrednie jego wręczenie (oddanie w posiadanie) lub upoważnienie pracownika do objęcia go w posiadanie od osób trzecich. Jedynym wymogiem prawidłowego powierzenia mienia jest to, by znany był jego rodzaj i (lub) wartość oraz by pracownik miał możliwość sprawowania nad nim pieczy (wyroki SN: z dnia 14 maja 1998 r., I PKN 129/98 i z dnia 26 marca 2009 r., II PK 241/08).

 Innymi słowy, znaczenie ma nie tyle formalne dokonanie "powierzenia" określonego mienia, co raczej faktyczne przekazanie pracownikowi mienia i przejęcie przez pracownika pieczy nad tym mieniem.

Potwierdzenie przez pracownika na stosownym dokumencie odbioru mienia stanowi dowód jego powierzenia (wyroki SN: z dnia 15 lipca 1985 r., IV PR 150/85 i z dnia 25 września 1985 r., IV PR 200/85).

Samo pisemne oświadczenie pracownika o przyjęciu odpowiedzialności za mienie pracodawcy nie jest jednak wystarczające dla stwierdzenia istnienia tej odpowiedzialności. Decydujące w tym zakresie jest prawidłowe powierzenie mienia (wyrok SN z dnia 16 maja 1965 r., I PR 117/65), a pracownik, któremu powierzono mienie w prawidłowy sposób, ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 124 k.p., choćby nawet nie podpisał deklaracji o przyjęciu tej odpowiedzialności (wyrok SN z dnia 15 listopada 1985 r., IV PR 221/85). Istotna jest bowiem rzeczywista zgoda pracownika na przyjęcie owej odpowiedzialności, wynikająca wprost lub pośrednio z uzgodnienia rodzaju pracy w umowie o pracę, a wyrażona na tyle wyraźnie, by nie budziła wątpliwości (wyrok SN z dnia 24 czerwca 2009 r., II PK 286/08) oraz to, by powierzenie mienia nastąpiło w taki sposób, aby pracownik wszedł w jego rzeczywiste posiadanie i mógł nim dysponować w warunkach zapewniających możliwość zabezpieczenia mienia przed dostępem osób nieupoważnionych i utrzymania mienia w stanie zgodnym z jego przeznaczeniem, a następnie dokonać jego zwrotu lub wyliczyć się z niego (wyroki SN: z dnia 3 grudnia 1981 r., IV PR 350/81 i z dnia 19 kwietnia 2010 r., II PK 307/09 oraz postanowienie SN z dnia 9 stycznia 2014 r., I PK 178/13).

Wyrok SN z dnia 10 czerwca 2021 r., III PSKP 19/21

Standard: 60593 (pełna treść orzeczenia)