Związki zawodowe - prawo do rokowań w prawodawstwie międzynarodowym

Trybunał zauważa, że w prawie międzynarodowym prawo do rokowań zbiorowych jest chronione przez Konwencję MOP nr 98 dotyczącą zasad stosowania prawa do organizowania się i rokowań zbiorowych. Przyjęty w 1949 roku dokument będący jednym z podstawowych instrumentów dotyczących standardów prawa międzynarodowego został ratyfikowany przez Turcję w 1952 roku. W art. 6 tego dokumentu stwierdzono, że nie dotyczy on „urzędników publicznych zajmujących się administracją państwową”. Jednak Komitet Ekspertów MOP zinterpretował, że zapis ten wyłączał tylko tych urzędników, których działania były specyficzne dla administracji państwowej. Oprócz tego wyjątku wszystkie inne osoby zatrudnione przez Rząd, przedsiębiorstwa publiczne lub autonomiczne instytucje publiczne powinny, zdaniem Komitetu, korzystać z gwarancji określonych w Konwencji nr 98 w taki sam sposób jak inni pracownicy, a w konsekwencji powinni mieć możliwość podejmowania rokowań zbiorowych dotyczących warunków pracy, w tym wynagrodzeń.

Trybunał zauważa również, że Konwencja MOP nr 151 (która została przyjęta w 1978 roku, a Turcja ją ratyfikowała) dotycząca stosunków pracowniczych w służbie publicznej („Konwencja nr 151 dotycząca ochrony prawa organizowania się i procedury określania warunków zatrudnienia w służbie publicznej”) pozostawia Państwom swobodny wybór, jeśli chodzi o to, czy członkowie sił zbrojnych lub policji powinni mieć prawo do uczestnictwa w ustalaniu warunków pracy, jednak we wszystkich innych przypadkach służby publicznej gwarantuje ona takie prawo, jeśli w określonych warunkach zaistnieje taka potrzeba. Dodatkowo, zapisy Konwencji nr 151, zgodnie z art. 1 § 1, nie mogą być wykorzystywane do ograniczania zakresu gwarancji określonych w Konwencji nr 98.

Jeśli chodzi o instrumenty europejskie, Trybunał uznał, że Europejska Karta Społeczna w art. 6 § 2 gwarantuje wszystkim pracownikom i wszystkim związkom zawodowym prawo do podejmowania rokowań zbiorowych, a tym samym nakłada na władze publiczne powiązany z tym obowiązek aktywnej promocji kultury dialogu w gospodarce w celu nadania powszechnego rozgłosu układom zbiorowym. Trybunał zauważa jednak, że obowiązek ten nie zobowiązuje władz do zawierania układów zbiorowych. Zgodnie ze znaczeniem przypisanym przepisowi art. 6 § 2 Karty przez Europejski Komitet Praw Społecznych, który w istocie znajduje pełne zastosowanie do urzędników publicznych, Państwa, które nakładają ograniczenia na rokowania zbiorowe w sektorze publicznym, aby zapewnić zgodność z tym przepisem, są zobowiązane zaangażować przedstawicieli pracowników w przygotowywanie odpowiednich regulaminów pracy.

Jeśli chodzi o Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która jest jednym z najnowszych instrumentów europejskich, w art. 28 przewidziano, że pracownicy i pracodawcy lub odpowiadające im organizacje, mają zgodnie z prawem wspólnotowym oraz prawem i praktykami krajowymi prawo do negocjowania i zawierania układów zbiorowych na odpowiednim poziomie.

Odnosząc się do praktyki państw europejskich, Trybunał pragnie przypomnieć, że w zdecydowanej większości państw prawo pracowników służby cywilnej do podejmowania rokowań zbiorowych zostało uznane z różnymi wyjątkami dotyczącymi wyłączenia określonych obszarów uważanych za wrażliwe lub określonych kategorii pracowników służby cywilnej, którzy posiadają wyłączne kompetencje w państwie. W szczególności Układające się Państwa uznają prawo urzędników publicznych zatrudnianych przez władze lokalne i nie wykonujących uprawnień władzy państwowej do podejmowania rokowań zbiorowych w celu ustalenia wynagrodzeń i warunków pracy. Pozostałe wyjątki mogą być uzasadnione tylko szczególnymi okolicznościami.

Demir i Baykara przeciwko Turcji (Skarga nr 34503/97)

Standard: 4665

Nota źródłowa