Ochrona osoby trzeciej nabywającej prawo od jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego

Artykuł 38 k.r.o. nie ustanawia ogólnej zasady ochrony osoby trzeciej, która w dobrej wierze nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku wskutek czynności prawnej dokonanej przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego małżonka, ale odsyła do odrębnych przepisów przewidujących taką ochronę. 

Art. 38 k.r.o. stanowi wyjątek od zasady wynikającej z art. 37 § 2 i § 3 k.r.o., zgodnie z którą zawarcie umowy przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego z nich powoduje bezskuteczność zawieszoną takiej umowy, a odmowa potwierdzenia umowy przez współmałżonka przekształca tę sankcję w nieważność bezwzględną (zob. wyr. SN z 13 września 2012 r., V CSK 408/11).

Art. 38 k.r.o. ostatecznie nie może zostać uznany za uzasadniony. Przepis ten nie ustanawia ogólnej zasady ochrony osoby trzeciej, która w dobrej wierze nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku wskutek czynności prawnej dokonanej przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego małżonka, ale odsyła do odrębnych przepisów przewidujących taką ochronę.

W odniesieniu do rzeczy ruchomych odesłanie obejmuje art. 169 k.c., zgodnie z którym, „jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze”.

W odniesieniu do nieruchomości chodzi o art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym „w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe”.

Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2019 r., III CSK 146/17

Standard: 59260 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Art. 38 k.r.o. Przepis ten chroni tylko dobrą wiarę osób trzecich w stosunku do zawartej przez małżonka bez wymaganej zgody drugiego małżonka umowy ze swoim kontrahentem, nie chroni natomiast tego kontrahenta.

Uchwała SN z dnia 8 grudnia 2016 r., III CZP 86/16

Standard: 59264 (pełna treść orzeczenia)