Uzasadnienie postanowienia z urzędu (art. 766[1] k.p.c.)

Złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie postanowienia z uzasadnieniem nie stanowi przesłanki dopuszczalności zażalenia na postanowienie, o którym mowa w art. 766[1] § 1 k.p.c.

Na mocy ustawy nowelizującej z dnia 4 lipca 2019 r. dodano bowiem art. 7661 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym na posiedzeniu niejawnym sąd uzasadnia z urzędu, gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Stanowi on lex specialis do art. 357 § 21 zd. 1 k.p.c., opiera się bowiem na odrębnej regule niż obowiązująca w postępowaniu rozpoznawczym, gdzie sporządza się uzasadnienie wyłącznie na wniosek.

Artykuł 766[1] § 1 k.p.c. nie obejmuje uzasadnień postanowień wydanych w postępowaniu egzekucyjnym na posiedzeniach jawnych (art. 357 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.), które sąd sporządza na wniosek.

Postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym na posiedzeniu niejawnym – zgodnie z regułami obowiązującymi w procesie - należy doręczyć wszystkim uczestnikom postępowania egzekucyjnego (art. 357 § 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). 

W literaturze przedmiotu wyrażono natomiast pogląd, że wobec nowej treści art. 766[1] i art. 7674 k.p.c. w postępowaniu egzekucyjnym możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie sądu nie jest uzależniona od złożenia wniosku o  doręczenie jego uzasadnienia. Na jego poparcie wskazuje się, że skoro w  postępowaniu egzekucyjnym organ egzekucyjny sporządza uzasadnienie postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym z urzędu, albo nie sporządza go wcale, a jednocześnie art. 357 § 2 k.p.c. in principio przewiduje obowiązek doręczenia z urzędu postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym, to najbardziej racjonalne wydaje się rozwiązanie, że w przypadkach, w których jest on zobligowany sporządzić uzasadnienie z urzędu doręcza zarówno odpis postanowienia jak i jego uzasadnienie.

Stanowisko to należy zaaprobować i przyjąć, że złożenie wniosku o  sporządzenie uzasadnienia i doręczenie postanowienia z uzasadnieniem nie stanowi przesłanki dopuszczalności zażalenia na postanowienie, o którym mowa w  art. 7661 k.p.c., a przepis ten jest wyjątkiem w stosunku do całego art. 357 § 21 k.p.c, a  nie tylko jego zdania pierwszego.

Przyczyną wprowadzenia art. 766[1]§ 1 k.p.c. była zmiana art. 357 k.p.c. i  ustanowienie w nim zasady sporządzania uzasadnienia postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym jedynie na wniosek, a nawet możliwości odstąpienia od sporządzenia uzasadnienia. Takie zróżnicowanie zasad sporządzania uzasadnień między postępowaniem rozpoznawczym, a  egzekucyjnym jest w doktrynie krytykowane. Nie zmienia to jednak oceny, że unormowanie to wskazuje, na dążenie ustawpdawcy ustawodawca przez jej wprowadzenie dążył do pozostawienia kwestii uzasadniania postanowień wydanych w postępowaniu egzekucyjnym na takich samych zasadach, jak to miało miejsce przed wejściem w życie ustawy nowelizującej z dnia 4 lipca 2019 r.

Skoro celem tej regulacji było spowodowanie, aby każde zaskarżalne postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym było uzasadniane z urzędu, to brak racjonalnego uzasadnienia z jakich przyczyn nie miałoby ono podlegać doręczeniu z urzędu wraz z postanowieniem. Sporządzenie uzasadnienia do „akt” nie realizuje bowiem żadnych funkcji, a pozostaje w sprzeczności z koniecznością zapewnienia sprawnego przebiegu spraw egzekucyjnych.

Uchwała SN z dnia 13 kwietnia 2022 r., III CZP 85/22

Standard: 59045 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy