Źródła, podstawy zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej

Zwyczaj nie stanowi źródła prawa jako podstawy dla zawarcia umowy o zakazie konkurencji. Zwyczaj nie stanowi też oświadczenia woli, lecz może być tylko przydatny w jego wykładni (art. 56 i 65 k.c.) oraz w ocenie wykonania zobowiązania (art. 354 k.c.). Tam więc gdzie prawo pozytywne wymaga wyrażenia oświadczenia woli przez organ spółki, tam zwyczaj nie może go zastąpić. Nie inaczej wynika z art. 379 k.s.h., chodzi w nim wszak o umowy między spółką i członkami zarządu. Rada nadzorcza jest tu ustawowym reprezentantem spółki i sposób jej reprezentacji określa ustawa, co oznacza, że wszelkie oceny nawet samej rady nie mogą pomijać ustawy.

Wyrok SN z dnia 4 listopada 2008 r., I PK 82/08

Standard: 59951 (pełna treść orzeczenia)

Obowiązujące przepisy nie wprowadzają, co do zasady, zakazu podejmowania przez pracownika dodatkowego zatrudnienia, prowadzenia działalności gospodarczej czy świadczenia usług, wykonywania dzieł lub dokonywania czynności prawnych na rzecz podmiotów trzecich. Tym samym "zakazu konkurencji" nie można domniemywać, lecz musi być on wyraźny.

Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej, czy zajmowania się interesami konkurencyjnymi, jako element treści stosunku pracy (obowiązek pracowniczy) może wynikać z ustawy. (Tak został ukształtowany np. w art. 211 § 1 i art. 380 § 1 Kodeksu spółek handlowych w odniesieniu do pracowników będących członkami zarządu spółek kapitałowych).

Obowiązek tej treści może wynikać bezpośrednio z umowy o pracę, jako obowiązek objęty treścią stosunku pracy ex voluntate. Wówczas skuteczność postanowień umowy o pracę w tym przedmiocie podlegać będzie ocenie na podstawie art. 18 k.p.

Podstawę obowiązku pracownika powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej może też stanowić odrębna umowa - unormowana w art. 101[1] k.p. Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy wprowadza dodatkowe zobowiązanie podmiotów stosunku pracy (lub jednego z nich) nieobjęte treścią stosunku pracy.

Wyrok SN z dnia 10 października 2002 r., I PKN 560/01

Standard: 58605 (pełna treść orzeczenia)