Podział nieruchomości wspólnej zgodnie z miejscowym planem (art. 93 i 95 u.g.n.)
Zniesienie współwłasności przez podział rzeczy wspólnej (art. 211 k.c. i art. 623 k.p.c.) Ustawa o gospodarce nieruchomościami
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Jeżeli podział nieruchomości jest uzależniony od ustaleń planu miejscowego, a w razie braku planu - od warunków określonych w art. 94 ust. 1 i 2, sąd zasięga opinii wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Z treści tego przepisu wynika, że sąd ma obowiązek zasięgnąć takiej opinii tylko wtedy, gdy podział nieruchomości jest uzależniony od ustaleń planu miejscowego, a w razie braku planu – od warunków określonych w art. 94 ust. 1 i 2.
Przepis art. 96 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że w przypadku gdy o podziale nieruchomości orzeka sąd, nie wydaje się decyzji, o której mowa w ust. 1, i pozwolenia, o którym mowa w ust. 1a.
Ocena, czy podział jest uzależniony od ustaleń czy warunków, wymaga wiadomości specjalnych.
Postanowienie SO w Płocku z dnia 30 marca 2017 r., IV Ca 92/17
Standard: 58213 (pełna treść orzeczenia)
Dopuszczalność podziału nieruchomości niezależnie od ustaleń planu miejscowego, a w braku takiego planu niezależnie od decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, nie zwalnia od rozważenia czy projektowany podział odpowiada przesłankom określonym w art. 211 k.c.
Również w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości innej niż określona w art. 95 pkt 1 u.g.n. podział nieruchomości może nastąpić niezależnie od ustaleń planu miejscowego, a w przypadku braku planu niezależnie od decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Do powyższego upoważnia do tego art. 95 pkt 4 u.g.n., w którym jest mowa o podziale nieruchomości w celu realizacji roszczeń do części nieruchomości, wynikających z przepisów niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw. Nie ulega wątpliwości, że żądanie zniesienia współwłasności jest realizacją roszczenia współwłaściciela o przyznanie mu – zgodnie z art. 211 k.c. – prawa do części nieruchomości, które przysługuje mu dotąd do całej nieruchomości, ale tylko w określonym udziale.
Zgodnie z art. 211 k.c., który na podstawie art. 1035 k.c. stosuje się odpowiednio do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku, każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Przykładem ustawowych ograniczeń podziału nieruchomości jest art. 93 ust. 1 u.g.n., zgodnie z którym podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli jest on zgodny z ustaleniami planu miejscowego. Zgodność, o której mowa, dotyczy przy tym zarówno przeznaczenia terenu, jak i możliwości zagospodarowania wydzielonych działek gruntu.
Wyrażona w tym przepisie zasada harmonizuje z regulacją zawartą w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (jedn. tekst: Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zm.), według której ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują wraz z innymi przepisami sposób wykonywania prawa własności nieruchomości.
Wyjątki od zasady wyrażonej w art. 93 ust. 1 u.g.n. zostały przewidziane m.in. w art. 95 u.g.n., według którego niezależnie od ustaleń planu miejscowego, a w przypadku braku planu niezależnie od decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, podział nieruchomości może nastąpić dla realizacji celów szczegółowo określonych w punktach 1 – 8.
Sformułowanie „…niezależnie od ustaleń planu miejscowego…” – jak wyjaśniono w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego – należy rozumieć dwojako: „…mimo braku takiego planu…” lub „…mimo zawartych w nim postanowień, a nawet wbrew tym postanowieniom…” (zob. wyroki NSA z dnia 19 czerwca 2007 r., I OSK 1007/06 i z dnia 7 stycznia 2009 r., I OSK 1872/07).
Wyjątki, o których mowa, zostały wprowadzone ze względu na cele określone w art. 95 pkt 1 – 8 u.g.n., wynikające z innych priorytetów niż zgodność z planem miejscowym i możliwość zagospodarowania zgodnie z nim nowych nieruchomości utworzonych w wyniku podziału. Ustalenia planu miejscowego mogłyby bowiem uniemożliwiać realizację tych celów.
W art. 95 pkt 3 u.g.n. nie chodzi o nabycie z mocy prawa własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości podlegającej podziałowi, lecz o nabycie w taki sposób prawa własności lub użytkowania wieczystego części tej nieruchomości. Innymi słowy, chodzi o wydzielenie takich działek gruntu, do których prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego zostało nabyte z mocy samego prawa.
Również w doktrynie przyjmuje się, że art. 95 pkt 3 u.g.n. dotyczy sytuacji, w których ustawodawca dokonał prawnego wyodrębnienia nowej nieruchomości przez przyznanie określonemu podmiotowi prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego części dotychczasowej nieruchomości, ale istnieje potrzeba wyodrębnienia tej nowej nieruchomości przez określenie granic, w jakich nastąpiło nabycie wymienionych praw.
Postanowienie SN z dnia 21 stycznia 2015 r., IV CSK 177/14
Standard: 65420 (pełna treść orzeczenia)