Curia inhabilis (art. 48[1] k.p.c.)

Stosowanie art. 48[1] k.p.c. nie jest uzależnione od tego, któremu z sędziów piastujących urząd w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy sprawa została przydzielona, jak również od tego, czy in casu zapadło postanowienie o wyłączeniu sędziego, stwierdzające jedną z przyczyn wyłączenia z mocy prawa. Odmienna wykładnia, uzależniająca stosowanie art. 481 k.p.c. od tego, który z sędziów sądu właściwego został wylosowany do rozpoznania sprawy, względnie, od tego czy odjęcie władzy jurysdykcyjnej sędziemu urzędującemu w tym sądzie w związku z wyłączeniem z mocy ustawy zostało potwierdzone w trybie jurysdykcyjnym, nie ma oparcia w brzmieniu przepisu i nie uwzględnia dostatecznie charakteru wyłączenia sędziego następującego ipso iure; prowadziłaby ona ponadto do rezultatów sprzecznych z celem art. 48[1] k.p.c.

Przepis art. 48[1] k.p.c., z racji tożsamości celów, węższego zakresu zastosowania i przewidzianego w nim automatyzmu, ma zarazem pierwszeństwo względem trybu przewidzianego w art. 44[1] k.p.c., który wymaga indywidualnej oceny przez Sąd Najwyższy, czy za zmianą abstrakcyjnych reguł właściwości miejscowej określonych w ustawie przemawia dobro wymiaru sprawiedliwości.

Postanowienie SN z dnia 24 października 2024 r., III CO 1153/24

Standard: 84188 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 48[1] k.p.c. w przypadku wyłączenia sędziego na podstawie art. 48 § 1 pkt 1-4 k.p.c. sąd występuje do sądu nad nim przełożonego o wyznaczenie innego sądu do rozpoznania sprawy, a sąd nad nim przełożony wyznacza inny równorzędny sąd. Istota tego rozwiązania sprowadza się do tego, że jeżeli w odniesieniu do jednego lub większej liczby sędziów orzekających w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy występują przesłanki wyłączenia ex lege określone w art. 48 § 1 pkt 1-4 k.p.c., sąd ten nie może rozpoznać sprawy, przy czym rozpoznanie sprawy należy w tym przypadku rozumieć szeroko, a zatem nie tylko przez pryzmat oceny zasadności żądania, lecz także jego dopuszczalności. Rola sądu przełożonego sprowadza się zaś do zbadania, czy istotnie – co powinno wynikać z uzasadnienia postanowienia o wystąpieniu – sędzia lub sędziowie sądu właściwego do rozpoznania sprawy podlegają wyłączeniu z mocy prawa na podstawie art. 48 § 1 pkt 1-4 k.p.c., a w razie odpowiedzi twierdzącej – wyznaczenia innego sądu równorzędnego do rozpoznania sprawy.

Postanowienie SN z dnia 28 lipca 2023 r., III CO 482/23

Standard: 81942 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy