Procedowanie w sprawie o rozwiązanie przysposobienia

Orzekając o rozwiązaniu przysposobienia sąd powinien mieć na uwadze, że przysposobienie, jako zdarzenie powodujące powstanie takiego stosunku, jaki istnieje między rodzicami i dziećmi, powinno być węzłem dozgonnym i że tylko szczególnie ważne przyczyny mogą prowadzić do jego rozwiązania. W szczególności w sytuacji, gdy przysposobiony jest jeszcze małoletni, zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich przez przysposabiającego albo trudności natury wychowawczej, jakie on napotyka, nie uzasadniają rozwiązania przysposobienia, gdyż w zasadzie okoliczności te mogą prowadzić tylko do wydania takich decyzji, jakie sąd opiekuńczy wydaje w wypadku nieprawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej. Podobnie samo przez się nie stanowi ważnego powodu rozwiązania przysposobienia dziecka jednego z małżonków przez drugiego małżonka orzeczenie rozwodu ich małżeństwa. 

Dla rozwiązania przysposobienia znaczenie ma także okoliczność, która strona zawiniła rozkład więzi rodzicielskiej, z tym jednak, że w zasadzie zawinione postępowanie przysposobionego, który nie osiągnął jeszcze samodzielności, nie może prowadzić do rozwiązania przysposobienia, jego bowiem dobro rozstrzyga przede wszystkim o wydaniu przez sąd takiego orzeczenia. Nie byłby jednak uzasadniony pogląd, że przy rozwijaniu przysposobienia sąd powinien brać pod uwagę jedynie dobro dziecka, zasada bowiem dobra dziecka nie eliminuje całkowicie w sprawie o rozwiązanie przysposobienia godnego ochrony interesu przysposabiającego. W drastycznych przeto wypadkach, gdy dalsze utrzymanie stosunku przysposobienia prowadziłoby do stanu dla przysposabiającego krzywdząco niesprawiedliwego, interes jego - jeżeli tylko nie zawinił on zerwania więzi rodzinnej - może, wraz z innymi okolicznościami, uzasadniać rozwiązanie przysposobienia. 

Gdy przysposobiony jest już człowiekiem usamodzielnionym, zasadnicze znaczenie ma okoliczność, która ze stron zawiniła powstania ważnych powodów rozwiązania przysposobienia. 

Badanie spraw o rozwiązanie przysposobienia wykazuje, ze sądy niejednokrotnie zapominają o przepisie art. 125 § 1 k.r.o. in fine, w myśl którego orzekając rozwiązanie stosunku przysposobienia sąd może, stosownie do okoliczności, utrzymać w mocy wynikające z niego obowiązki alimentacyjne. Przy stosowaniu tego przepisu należy pamiętać, że orzeczenie o utrzymaniu obowiązku alimentacyjnego powinno być wydane także z urzędu. Oznacza to, że w każdej sprawie sąd powinien orzec bądź o utrzymaniu obowiązków alimentacyjnych, bądź o odstąpieniu od takiego orzeczenia. Należy też mieć na uwadze, że pierwsze z tych orzeczeń polega na rozstrzygnięciu o samej zasadzie utrzymania obowiązku alimentacyjnego, bądź bez żadnych ograniczeń, bądź w zakresie ograniczonym, np. na utrzymaniu tylko obowiązku przysposabiającego. W sprawie o rozwiązanie przysposobienia możliwe jest także - jeżeli uprawniony o to wnosi - zasądzenie aktualnie należnych alimentów. 

Uchwała SN z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75

Standard: 57605 (pełna treść orzeczenia)