Przeprowadzenie dowodu z urzędu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Postępowanie i rozstrzygnięcie w przedmiocie odwołania (art. 477[14] k.p.c.) Dopuszczenie dowodu z urzędu w poszczególnych sprawach
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Co do zasady sąd drugiej instancji - także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych - nie ma obowiązku przeprowadzenia dowodów z urzędu (por. wyroki SN z dnia 17 stycznia 2002 r., II UKN 732/00; z dnia 8 stycznia 2008 r., I UK 193/07). Jednakże sąd powinien podjąć z urzędu inicjatywę dowodową w szczególnych przypadkach, do których zalicza się między innymi sytuacje, gdy stronie działającej bez adwokata lub radcy prawnego grozi naruszenie interesu podlegającego szczególnej ochronie, wobec niepodjęcia przez nią właściwych czynności, mimo stosownych pouczeń sądu (uchwała (7) SN z dnia 19 maja 2000 r., III CZP 4/00).
Niekiedy z uwagi na interes publiczny (zawsze występujący w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych) uprawnienie dotyczące dopuszczenia dowodu z urzędu przez sąd przeradza się w jego obowiązek (wyrok SN z dnia 4 stycznia 2007 r., V CSK 377/06). Z tych przyczyn nie jest wyłączone dopuszczenie przez sąd z urzędu dowodu, który ma na celu ustalenie niezdolności do pracy jako przesłanki prawa do renty (wyrok SN z dnia 4 października 2006 r., II UK 43/06).
Wyrok SN z dnia 8 grudnia 2009 r., I UK 195/09
Standard: 57429 (pełna treść orzeczenia)
Sąd ubezpieczeń społecznych nie ma obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu. Przepis art. 468 k.p.c. nie stanowi podstawy dla przeciwnego twierdzenia.
Zasada kontradyktoryjności obowiązuje w pełni również w sprawach o rentę z ubezpieczenia społecznego (wypadkowego). Na ubezpieczonym spoczywa ciężar dowodzenia okoliczności uzasadniających jego prawo. Sąd jest arbitrem, który nie może angażować się w stymulowanie kierunku postępowania dowodowego nawet w tych sprawach.
Choć z różnych względów organ rentowy jest tu stroną silniejszą, to jednak samo to nie daje podstawy od „odpowiedniego” równoważenia tej sytuacji przez sąd ubezpieczeń. Procedura zawiera rozwiązania, które służą wyrównaniu tej nierównowagi. Jednak rozwiązanie z art. 468 k.p.c. nie stanowi samodzielnej podstawy do prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego z urzędu. Dopiero po twierdzeniach i wnioskach dowodowych strony (art. 232 k.p.c.), sąd uwzględniając właściwe prawo materialne decyduje czy fakty (sporne), na które dowód należy przeprowadzić mają dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.).
Spór sądowy z odwołania od decyzji organu rentowego musi mieć już konkretną treść, dlatego również ubezpieczony winien prowadzić postępowanie sądowe zgodnie z jego zasadami.
Postępowanie dowodowe zasadniczo odbywa się przed pierwszą instancją (art. 381 k.p.c.) i na tym etapie ubezpieczony nie zgłosił dalszych wniosków dowodowych. Samo wskazanie w apelacji na treść określonych dowodów (dokumentów) nie stanowiło wniosku dowodowego.
Wyrok SN z dnia 8 stycznia 2008 r., I UK 193/07
Standard: 58137 (pełna treść orzeczenia)