Nieważność w całości oświadczenia jednej ze stron wielostronnej/wielopodmiotowej czynności (art. 58 § 3 k.c.)
Nieważność poszczególnych postanowień czynności prawnej (art. 58 § 3 k.c.)
W wielopodmiotowym układzie (umowy więcej niż dwustronnej) dochodzi do zawarcia jednej umowy, ale nieważność niektórych postanowień umownych (w ramach jednego ze stosunków prawnych) nie oznacza automatycznie nieważności całej umowy (art. 58 § 3 k.c.).
Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2024 r., II CSKP 80/23
Standard: 81312 (pełna treść orzeczenia)
Jeżeli w przypadku wielostronnej czynności prawnej oświadczenie jednej ze stron jest nieważne ze względu na niezachowanie reguł reprezentacji, czynność może pozostać w mocy w pozostałej części na podstawie art. 58 § 3 k.c. stosowanego na zasadzie analogii.
Tak na przykład, w razie nieważności oświadczenia woli jednego z wielu wspólników zawiązywanej spółki cywilnej można sobie wyobrazić, że stosunek spółki będzie wiązał pozostałych wspólników. Nie sprzeciwia się temu natura stosunku prawnego. Możliwe jest również wyodrębnienie części czynności prawnej w postaci oświadczenia woli jednego ze wspólników i to niezależnie, w jaki sposób taką część zdefiniować. W takim przypadku konieczne jest znalezienie kryteriów pozwalających na rozstrzygnięcie, czy w konkretnej sytuacji umowa spółki rzeczywiście powinna utrzymać się w mocy w stosunkach między pozostałymi wspólnikami, a racjonalnych wskazówek w tej mierze dostarcza art. 58 § 3 k.c. stosowany na zasadzie analogii.
Nie ma potrzeby odwoływania się do wskazanego przepisu, jeżeli w stanie faktycznym wchodzi w rachubę nie jedna wielostronna czynność prawna, ale kilka odrębnych czynności, których treść została zawarta w jednym dokumencie. Przesądzenie, czy w konkretnym przypadku wchodzi w rachubę jedna, czy też większa liczba czynności prawnych, jest kwestią wykładni oświadczeń woli.
Wyrok SN z dnia 17 września 2021 r., V CSKP 166/21
Standard: 56404 (pełna treść orzeczenia)