Pojęcie sprawy cywilnej przed Trybunałem
Europejska Konwencja Praw Człowieka
Trybunał przypomina, że art. 6 ust. 1 Konwencji zapewnia każdemu prawo do rozpatrzenia każdego roszczenia dotyczącego jego praw i obowiązków o charakterze cywilnym przez sąd. Prawo dostępu, mianowicie prawo do wszczęcia postępowania przed sądem w sprawach cywilnych, stanowi jeden z aspektów „prawa do sądu” (zob. w szczególności Golder przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, 21 lutego 1975 r., §§ 28-36, Seria A nr 18). Prawo to obejmuje jedynie „prawa i obowiązki o charakterze cywilnym”, co do których można stwierdzić, przynajmniej na poziomie sporu, że są uznawane na podstawie prawa krajowego (zob. James i Inni). Zatem w celu ustalenia, czy art. 6 w części cywilnej ma zastosowanie w niniejszej sprawie i czy w konsekwencji skarżąca mogła opierać się na gwarancjach przewidzianych tymże artykułem, w pierwszej kolejności Trybunał powinien zbadać, czy przysługiwało jej „prawo”, co do którego można było stwierdzić, przynajmniej na poziomie sporu, że jest uznawane na podstawie prawa chorwackiego, a następnie czy było to prawo o „charakterze cywilnym”.
W odniesieniu do „cywilnego charakteru” prawa Trybunał uznał, że podejście wypracowane w sprawie Vilho Eskelinen i Inni przeciwko Finlandii ([WI], nr 63235/00, ETPCz 2007 r.‑IV) ma zastosowanie również względem prawa dostępu do stanowisk publicznych (zob. w szczególności Kübler; oraz implicite Josephides przeciwko Cyprowi, nr 33761/02, 6 grudnia 2007 r.; Lombardi Vallauri, cyt. powyżej, i Penttinen przeciwko Finlandii (dec.), nr 9125/07, 5 stycznia 2010 r.).
Przed wyrokiem w sprawie Vilho Eskelinen Trybunał był zdania, że spory pracownicze pomiędzy władzami a urzędnikami państwowymi, których obowiązki obejmują typowe konkretne czynności służby publicznej, w tym sensie, że ci ostatni pełnią rolę depozytariuszy władzy publicznej odpowiedzialnych za ochronę ogólnych interesów państwa, nie mają charakteru „cywilnego” i są wyłączone z zakresu art. 6 ust. 1 Konwencji (zob. Pellegrin przeciwko Francji [WI], nr 28541/95, ETPCz 1999‑VIII). Podobnie z zakresu art. 6 ust. 1 wyłączone były spory pracownicze dotyczące stanowisk w wymiarze sprawiedliwości, ponieważ wymiar sprawiedliwości – mimo że nie stanowi części zwykłej służby cywilnej – uważano niemniej za element typowej służby publicznej (zob. Pitkevich przeciwko Rosji (dec.), nr 47936/99, 8 lutego 2001 r.).
W sprawie Vilho Eskelinen Trybunał ponownie zbadał stosowanie art. 6 ust. 1 i stwierdził, że jednoznaczne określanie takich obszarów służby publicznej, które obejmują wykonywanie uprawnień o charakterze uznaniowym nieodłącznie związanych z suwerennością państwa, w przypadku których interesy jednostki muszą ustąpić im pierwszeństwa, leży w gestii Układających się Państw, w szczególności właściwej krajowej władzy ustawodawczej, nie zaś w gestii Trybunału. Jeżeli system krajowy wykluczał dostęp do sądu, Trybunał miałby za zadanie sprawdzić, czy spór miał charakter uzasadniający zastosowanie wyjątku od gwarancji przewidzianych artykułem 6. Jeżeli nie, problem nie istniałby i zastosowanie miałby art. 6 ust. 1 (zob. Vilho Eskelinen i Inni, cyt. powyżej).
Po sprawie Vilho Eskelinen Trybunał uznał, że art. 6 ma zastosowanie względem sporów dotyczących płatności na rzecz sędziów wynagrodzeń i pozostałych świadczeń (zob. Petrova i Chornobryvets przeciwko Ukrainie, nr 6360/04 i 16820/04, 15 maja 2008 r.), a także sporów dotyczących ich przenoszenia (zob. Tosti przeciwko Włochom (dec.), nr 27791/06, 12 maja 2009 r.) i usuwania ze stanowiska (zob. Olujić przeciwko Chorwacji, nr 22330/05, 5 lutego 2009 r., oraz G. przeciwko Finlandii, nr 33173/05, 27 stycznia 2009 r.) w przypadkach, gdy prawo krajowe zezwalało na dostęp do sądu w celu zakwestionowania odnośnych decyzji.
wyrok z dnia 26 lipca 2011 roku d JURIČIĆ przeciwko Chorwacji (Skarga nr 58222/09)
Standard: 4490