Pojęcie prejudycjalności orzeczenia

Prejudycjalność ma miejsce wówczas, gdy między prawomocnym orzeczeniem oraz toczącą się sprawą zachodzi szczególny związek polegający na tym, że prawomocne orzeczenie oddziałuje na rozstrzygnięcie toczącej się sprawy, a nadto dotyczy rozstrzygnięcia dokonanego w stosunku do tych samych stron lub podmiotów objętych rozszerzoną prawomocnością orzeczenia (wyroki SN z 20 stycznia 2015 r., V CSK 210/14 oraz z 9 września 2015 r., IV CSK 726/14).

W każdym postępowaniu cywilnym występują kwestie wstępne, ale nie każda, rozstrzygnięta wcześniej, kwestia wstępna ma rangę kwestii prejudycjalnej w innym, późniejszym postępowaniu, nawet toczącym się między tymi samymi stronami.

Prejudycjalność charakteryzuje się określonym stosunkiem zależności, a jej konieczną cechą jest przesądzające znaczenie, jakie ma rozstrzygnięcie jednej kwestii dla rozstrzygnięcia kwestii wstępnej w innej sprawie (wyroki SN z 15 stycznia 2015 r., IV CSK 181/14, i z 9 września 2015 r., IV CSK 726/14). W takim jednak przypadku moc wiążąca nie wyraża się w związaniu sądu rozpoznającego drugą (późniejszą) sprawę ustaleniami faktycznymi czy ocenami prawnymi dokonanymi w pierwszej z tych spraw; dla sądu rozpoznającego sprawę, w której występuje zagadnienie prejudycjalne, istotne, a jednocześnie wiążące jest wyłącznie rozstrzygnięcie zawarte w sentencji orzeczenia stanowiącego prejudykat. Nawet w takich wypadkach nie zachodzi więc potrzeba odejścia od wąskiej koncepcji tego, czym jest i czego dotyczy moc wiążąca orzeczeń.

Wypada w tym miejscu przypomnieć, że w określonych przypadkach może zajść konieczność wyjaśnienia treści sentencji orzeczenia prejudycjalnego przez pryzmat motywów zawartych w jego uzasadnieniu, co jednak nie jest jednoznaczne z rozciągnięciem skutku z art. 365 § 1 k.p.c. na treść tego uzasadnienia.

Wyrok SN z dnia 13 maja 2021 r., V CSKP 73/21

Standard: 56393 (pełna treść orzeczenia)