Pozytywne obowiązki Państwa w zakresie ochrony prawa do prywatności

Chociaż podstawowym przedmiotem art. 8 jest ochrona jednostek przeciwko arbitralnej ingerencji władzy publicznej, może on nakładać na Państwo także pewne pozytywne obowiązki, których celem jest zapewnienie rzeczywistego poszanowania praw chronionych przez art. 8 (zob., m.in.: X i Y przeciwko Holandii, 26 marca 1985 roku, Serie A nr 91; oraz Söderman przeciwko Szwecji [Wielka Izba], nr 5786/08, ETPCZ 2013).

Trybunał poprzednio uznał, że art. 8 nakłada na Państwa pozytywny obowiązek zapewnienia ich obywatelom prawa do rzeczywistego poszanowania ich integralności fizycznej i psychicznej (zob., np.: Nitecki przeciwko Polsce (decyzja), nr 65653/01, 21 marca 2002; Sentges przeciwko Holandii (decyzja) nr 27677/02, 8 lipca 2003; Odièvre przeciwko Francji [Wielka Izba], nr 42326/98, ETPCZ 2003‑III; Glass przeciwko Wielkiej Brytanii, nr 61827/00, ETPCZ 2004‑II; oraz Pentiacova i Inni przeciwko Mołdawii (decyzja), nr 14462/03, ETPCZ 2005‑I). Oprócz tego, obowiązek ten może obejmować przyjęcie środków szczególnych, w tym zapewnienie rzeczywistych i dostępnych sposobów ochrony prawa do życia prywatnego (zob. Airey przeciwko Irlandii, 9 października 1979, Seria A nr 32; McGinley i Egan przeciwko Wielkiej Brytanii, 9 czerwca 1998, Sprawozdania z Wyroków i Decyzji 1998‑III; oraz Roche przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba], nr 32555/96, ETPCZ 2005‑X). Środki te mogą obejmować zapewnienie ram regulacyjnych o charakterze sądowym i egzekucyjnym chroniących prawa jednostek oraz wdrożenie, w uzasadnionych przypadkach, tych środków w różnych kontekstach (zob. A, B i C przeciwko Irlandii [Wielka Izba], nr 25579/05, ETPCZ 2010).

Zasady mające zastosowanie przy ocenie pozytywnych i negatywnych obowiązków Państwa w świetle Konwencji są podobne. Należy sprawdzić, czy zachowano sprawiedliwą równowagę między konkurującymi interesami jednostek oraz wspólnoty jako całości, przy czym cele określone w drugim ustępie artykułu 8 mają pewne znaczenie (zob. Gaskin przeciwko Wielkiej Brytanii, 7 lipca 1989, Seria A nr 160; oraz Roche przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba]).

Pojęcie „poszanowania” nie jest jasno określone, w szczególności jeżeli chodzi o pozytywne obowiązki: biorąc pod uwagę różne stosowane praktyki i sytuacje w Układających się Państwach, wymogi związane z tym pojęciem będą się znacznie różnić w zależności od przypadku (zob. Christine Goodwin przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba], nr 28957/95, ETPCZ 2002‑VI). Jednak pewne czynniki zostały uznane za właściwe do oceny treści pozytywnych obowiązków Państw. Dotyczą wagi zagrożonego interesu oraz tego czy sprawa odnosi się do „podstawowych wartości” lub „szczególnych aspektów” życia prywatnego (zob. X i Y przeciwko Holandii; oraz Gaskin przeciwko Wielkiej Brytanii) lub dotyczą wpływu, jaką ma na skarżącą rozbieżność między rzeczywistością społeczną a prawem, uwzględniając to, że spójność praktyk administracyjnych i prawnych w ramach systemu krajowego jest postrzegana jako ważny czynnik przy ocenie przeprowadzanej na podstawie art. 8 (zob. B. przeciwko Francji, 25 marca 1992, § 63, Seria A nr 232‑C; oraz Christine Goodwin przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba]). Inne czynniki odnoszą się do wpływu rozpatrywanego pozytywnego obowiązku na Państwo. Pytanie, które należy postawić, dotyczy tego, czy rozpatrywany obowiązek jest wąski i precyzyjny, czy szeroki i nieokreślony (zob. Botta przeciwko Włochom, 24 luty 1998, Sprawozdania 1998‑I), lub tego, jaki jest rozmiar ciężaru, którym ten obowiązek mógłby obciążyć Państwo (zob. Rees przeciwko Wielkiej Brytanii, 17 października 1986, Seria A nr 106; oraz Christine Goodwin przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba]).

Państwa, realizując swój pozytywny obowiązek zgodnie z art. 8, mają pewien margines oceny. Należy wziąć pod uwagę kilka czynników określając zakres tego marginesu. Tam gdzie w grę wchodzi szczególnie ważny aspekt ludzkiej egzystencji lub tożsamości, margines przyznany Państwu jest ograniczony (zob., np.: X i Y przeciwko Holandii, wyrok cytowany powyżej; Christine Goodwin przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba], wyrok cytowany powyżej; także Pretty przeciwko Wielkiej Brytanii, nr 2346/02, ETPCZ 2002‑III). Tam jednak, gdzie nie ma konsensusu między Państwami członkowskimi Rady Europy czy to w odniesieniu do względnej ważności rozpatrywanego interesu, czy to w odniesieniu do najlepszych środków jego ochrony, a w szczególności gdy ze sprawą wiążą się delikatne kwestie moralne lub etyczne, margines jest szerszy (zob. X, Y i Z przeciwko Wielkiej Brytanii, 22 kwietnia 1997, Sprawozdania 1997-II; Fretté przeciwko Francji, nr 36515/97, ETPCZ 2002-I; oraz Christine Goodwin przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba]). Margines będzie zazwyczaj szeroki także wtedy, kiedy od Państwa wymaga się znalezienia równowagi między konkurującymi interesami prywatnymi i publicznymi lub prawami wynikającymi z Konwencji (zob. Fretté przeciwko Francji; Odièvre przeciwko Francji [Wielka Izba]; Evans przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba], nr 6339/05, ETPCZ 2007‑I; Dickson przeciwko Wielkiej Brytanii [Wielka Izba], nr 44362/04, ETPCZ 2007‑V; oraz S.H. i inni przeciwko Austrii [Wielka Izba], nr 57813/00, ETPCZ 2011).

HÄMÄLÄINEN przeciwko Finlandii (Sprawa nr 37359/09)

Standard: 4449

Nota źródłowa