Wezwanie kredytobiorcy do spłaty kredytu lub złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia (art. 75c pr.b.)

Pismo obejmujące zarówno wezwanie (bezwarunkowe) do zapłaty bieżącego zadłużenia w oznaczonej kwocie, jak i warunkowe wypowiedzenie Umowy, którego skuteczność została uzależniona od tego, czy pozwany dokona owej zapłaty, jest dopuszczalne.

Art. 75c Prawa bankowego wprawdzie wszedł w życie – mocą ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1854; dalej – „Ustawa nowelizująca”) - w dniu 27 listopada 2015 r., a więc po zawarciu Umowy, jednakże obowiązywał już w dacie Wypowiedzenia i w związku z tym powinien być respektowany, co potwierdza art. 12 ust. 1 Ustawy nowelizującej, nakładający na banki obowiązek dostosowania swojej działalności do wymagań określonych ‎w art. 75c w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie tej Ustawy. Stosownie do tych wymagań, jeżeli kredytobiorca opóźnił się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank powinien wezwać go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych (ust. 1) i informując go w wezwaniu o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia (ust. 2).

Nie można też stwierdzić, że zastrzeżony warunek miał charakter niemożliwy w rozumieniu art. 94 k.c., skoro decyduje o tym obiektywna – a nie subiektywna (mająca w szczególności na względzie cechy i umiejętności oraz indywidualne możliwości zachowania się oznaczonej strony) - możliwość ziszczenia się zdarzenia, od którego uzależnione zostały skutki prawne wypowiedzenia ‎(por. np. wyrok SN z dnia 20 stycznia 2016 r., IV CSK 218/15). Powoływana przez pozwanego niemożność wykonania zobowiązania z powodu braku środków finansowych nie powinna być zatem utożsamiana z obiektywną niemożliwością spełnienia świadczenia (por. wyroki SN z dnia 9 lutego 2000 r., III CKN 598/98, z dnia 5 grudnia 2000 r., ‎V CKN 150/00, z dnia 8 maja 2002 r., III CKN 1015/99 ‎oraz z dnia 10 kwietnia 2003 r., III CKN 1320/00).

Art. 75c Prawa bankowego ma zastosowanie także do umów zawartych przed wejściem tej normy w życie, jeżeli wypowiedzenie – a tak było in casu – zostało dokonane już pod rządem nowego prawa (por. wyroki SN z 18 czerwca 2021 r., IV CSKP 92/21 i z dnia 8 marca 2023 r., II CSKP 832/22). Oznacza to, że Sądy powinny ocenić skuteczność Wypowiedzenia, mając na względzie wymaganie uprzedniego wezwania do zapłaty i poinformowania kredytobiorcy o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia (por. co do znaczenia dochowania wymagań określonych w art. 75c Prawa bankowego dla skuteczności wypowiedzenia wyroki SN z 18 czerwca 2021 r., IV CSKP 92/21 i z dnia 18 grudnia 2021 r., IV CSKP 198/21 oraz postanowienia SN z dnia 19 sierpnia 2022 r., ‎I CSK 2692/22 i z dnia 13 stycznia 2023 r., I CSK 1606/22;‎ por. też implicite wyrok SN z dnia 8 marca 2023 r., II CSKP 832/22).

Wyrok SN z dnia 23 lutego 2024 r., II CSKP 1001/22

Standard: 88675 (pełna treść orzeczenia)

W judykaturze utrwalił się pogląd, że wskazane przepisy nie zawierają wymagania, aby wezwanie do zapłaty zaległych świadczeń z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia oraz oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytowej stanowiły wyodrębnione technicznie czynności i były dokonywane przez bank osobnymi pismami (zob. wyrok SN z 22 lutego 2023 r., II CSKP 786/22).

Reguły określone w art. 75c pr.bank. nie znajdują zastosowania w sytuacji, w której kredytobiorca nie wykonuje lub nienależycie wykonuje obowiązki niepieniężne wynikające z umowy kredytowej (np. dotyczące okresowego dostarczania sprawozdań finansowych lub aktualnych wycen przedmiotu zabezpieczenia rzeczowego). W okolicznościach niniejszej sprawy pozwani nie przedłożyli powodowi dokumentu potwierdzającego wykreślenie hipoteki ustanowionej na rzecz Banku.

Wypowiedzenie umowy kredytowej zostało poprzedzone korespondencją między stronami oraz planowanymi spotkaniami. Przedmiotowe wypowiedzenie nie było czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy (zob. wyrok z 8 września 2016 r., II CSK 750/15), a wręcz przeciwnie poprzedzone zostało wieloma zabiegami zmierzającymi do wykonania umowy.

Wyrok SN z dnia 21 lutego 2024 r., II CSKP 1860/22

Standard: 88674 (pełna treść orzeczenia)