Poszanowanie mienia a podatki

Co się tyczy sfery podatków, ugruntowane stanowisko Trybunału głosi, że Państwa mogą dysponować pewnym dodatkowym zakresem swobody i tolerancji w zakresie wykonywania przez nie ich funkcji fiskalnych w ramach testu legalności (zob. National & Provincial Building Society, Leeds Permanent Building Society i Yorkshire Building Society przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, 23 października 1997 roku, Zbiór Wyroków i Decyzji (Reports of Judgments and Decisions) 1997–VII; OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos przeciwko Rosji, skarga nr 14902/04, 20 września 2011).

Retroaktywne opodatkowanie może być zasadniczo stosowane w celu naprawienia technicznych niedoskonałości prawa, szczególnie tam, gdzie zastosowanie danego środka uzasadnione jest ostatecznie względami interesu publicznego. W rzeczy samej, interes publiczny polegający na potrzebie zapewnienia, aby podmioty o charakterze prywatnym nie były w stanie odnosić korzyści na skutek nieoczekiwanych zysków wynikających z zastosowania nowych przepisów regulujących kwestie podatkowe, jest zarówno oczywisty, jak i niezmiernie istotny (zob. National itd.).

Nakładanie podatków stanowi, co do zasady, formę ingerencji w prawo zagwarantowane na mocy pierwszego akapitu art. 1 Protokołu nr 1, i że ingerencja tego rodzaju może być uzasadniona na mocy postanowień akapitu drugiego tegoż artykułu, ustanawiającego wyraźny wyjątek dotyczący uiszczania podatków bądź innych należności. Kwestia ta jednakże mieści się w obszarze podlegającym kontroli Trybunału).

Co więcej, to władze krajowe są w pierwszej kolejności upoważnione do decydowania, jakie podatki i inne należności mają być pobierane. Decyzje w tym obszarze zazwyczaj wymagać będą dokonania oceny kwestii politycznych, ekonomicznych i społecznych, które przepisy Konwencji pozostawiają w obszarze kompetencji poszczególnych Państw Stron, jako że władze krajowe znajdują się w tym zakresie w lepszej pozycji do dokonania oceny niż Trybunał. Zakres swobody przyznany Państwom Stronom Konwencji w odniesieniu do tego rodzaju spraw jest zatem szeroki (zob. Gasus Dosier- und Fördertechnik GmbH oraz National etc.).

Trybunał przyjmuje, że „poczucie sprawiedliwości społecznej”, w połączeniu z dążeniem do ochrony środków publicznych oraz rozkładania ciężarów społecznych, spełniają nałożony na mocy Konwencji wymóg istnienia uprawnionego celu, nawet pomimo faktu, że został on ujęty dość szeroko.

Trybunał akceptuje, że zakwestionowane przepisy miały na celu ochronę środków publicznych przed dokonywaniem nadmiernie wysokich wypłat tytułem odprawy, niemniej jednak nie jest on przekonany, że głównym środkiem pozwalającym na realizację tego celu powinny być przepisy podatkowe. Jak zauważył Trybunał Konstytucyjny, istniała możliwość wprowadzenia zmian w zakresie zasad dotyczących wypłaty odpraw i zmniejszenia kwot uznawanych za sprzeczne z interesem publicznym, ale władze nie zdecydowały się na ten sposób działania. Trybunał nie musi jednak na tym etapie rozpatrywać kwestii adekwatności środka mającego formalnie służyć celom społecznym, jako że środek ten i tak podlega wymogom dotyczącym proporcjonalności.

R.Sz. przeciwko Węgrom (Skarga nr 41838/11)

Standard: 4407

Nota źródłowa