Ratio legis opłaty od wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem

Deklarowanym celem wprowadzenia opłaty przewidzianej w art. 25 b ust. 1 u.k.s.c.). było zwiększenie sprawności postępowania i odciążenie sędziów od obowiązku sporządzania uzasadnień, w tych wszystkich przypadkach, w których strona nie zamierza wnieść środka zaskarżenia (por. uz. rządowego projektu ustawy – o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3137, Sejm VIII kadencji).

Na gruncie art. 766[1]§ 1 k.p.c., cel ten nie może być jednak zrealizowany, skoro sąd ma obowiązek sporządzić uzasadnienie z urzędu, niezależnie od tego czy strona zdecyduje się na wywiedzenie środka zaskarżenia.

Złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie postanowienia z uzasadnieniem nie stanowi przesłanki dopuszczalności zażalenia na postanowienie, o którym mowa w art. 766[1] § 1 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 13 kwietnia 2022 r., III CZP 85/22

Standard: 61339 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Ustawodawca wprowadzając w art. 25 b u.k.s.c. opłatę stałą w kwocie 100 zł i odstępując od dotychczasowego rozwiązania nieodpłatności wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem (art. 4 ust. 3 u.k.s.c.) kierował się dążeniem do stymulowania wnioskodawców do składania wniosków w sprawach, w których jest to rzeczywiście potrzebne, dostrzegając, że brak opłaty prowadzi do nadużywania uprawnienia procesowego do żądania sporządzenia uzasadnienia, a strona po jego otrzymaniu w znacznej części przypadków nie wywodzi środka zaskarżenia (por. uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie kodeksu postępowania cywilnego z dnia 4 lipca 2019 r., druk sejmowy Nr 3137, VIII Kadencja). Motywacja ta jest krytykowana w literaturze przedmiotu z uwagi na pominięcie celu edukacyjnego i poznawczego uzasadnienia, a koncentrowanie się wyłącznie na pracochłonności jego sporządzenia.

Uchwała SN z dnia 16 lipca 2021 r., III CZP 49/20

Standard: 54836 (pełna treść orzeczenia)