Dyskryminacja w dostępie do świadczeń socjalnych ze względu na obywatelstwo

Trybunał pragnie zauważyć, że w kilku sprawach, które były podobne do niniejszej (Niedzwiecki; Okpisz; Weller; Fawsie; i Saidoun), które także dotyczyły świadczeń socjalnych dla rodzin obywateli innych państw, stwierdził naruszenie art. 14 w związku z art. 8 Konwencji z powodu nieprzedstawienia przez władze żadnego rozsądnego uzasadnienia praktyki wyłączania obywateli innych państw, którzy zgodnie z prawem osiedlili się w danych krajach, z grupy osób, którym przysługuje prawo do zasiłku.

W szczególności w sprawach Fawsie i Saidoun, op. cit., które tak jak niniejsza sprawa dotyczyły zasiłków dla rodzin wielodzietnych, stwierdzone przez Trybunał naruszenie opierało się głównie na fakcie, że skarżącym oraz członkom ich rodzin przyznany został status uchodźcy oraz, że wybrane przez Rząd kryterium (które skupiało się głównie na tym, czy dana osoba posiadała obywatelstwo greckie lub była greckiego pochodzenia) określające uprawnienie do zasiłku nie wydawało się właściwe w świetle uprawnionego celu, którego realizacji miało służyć (mianowicie zaradzenia sytuacji demograficznej kraju).

Skarżący posiadał pozwolenie na pobyt i pracę we Włoszech oraz był ubezpieczony w INPS (zob. paragraf 6 powyżej). Płacił składki tej agencji ubezpieczeniowej w tej samej wysokości i na tej samej zasadzie co pracownicy będący obywatelami Unii Europejskiej (zob. mutatis mutandis, Gaygusuz). Nie był cudzoziemcem mieszkającym od niedawna w kraju oraz nie łamał przepisów prawodawstwa imigracyjnego. W związku z tym, nie należał do kategorii osób, które co do zasady, nie przyczyniają się do finansowania usług publicznych oraz w stosunku do których Rząd może mieć uprawnione powody, aby ograniczać możliwość korzystania z takich usług publicznych jak systemy ubezpieczeń społecznych, świadczenia publiczne i opieka zdrowotna, czyli usług, które nigdy nie mają do dyspozycji nadmiernych zasobów (zob. mutatis mutandis, Ponomaryovi).

W kwestii „powodów budżetowych” przedstawionych przez Rząd, Trybunał uznaje, że ochrona interesów budżetowych Rządu stanowi uprawniony cel danego rozróżnienia. Niemniej jednak cel ten nie może sam w sobie uzasadniać różnicy w traktowaniu, której dotyczyła złożona skarga. Należy ustalić, czy istniał rozsądny stosunek proporcjonalności pomiędzy wyżej wymienionym uprawnionym celem a środkami zastosowanymi w niniejszej sprawie. Trybunał pragnie także zauważyć w tym kontekście, że decyzja władz krajowych o odmowie przyznania skarżącemu zasiłku rodzinnego opierała się wyłącznie na fakcie, że w danym czasie nie był obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Bezsporne jest, że obywatel takiego państwa znajdujący się w tej samej pozycji co skarżący otrzymałby dany zasiłek. Obywatelstwo było zatem wyłącznym kryterium rozróżnienia stanowiącego przedmiot skargi. Trybunał pragnie jednak przypomnieć, że przedstawione musiałyby zostać ważne powody, by Trybunał mógł uznać odmienne traktowanie wyłącznie na podstawie obywatelstwa za zgodne z postanowieniami Konwencji.

W takich okolicznościach, niezależnie od szerokiego marginesu oceny z jakiego korzystają władze państwowe w zakresie ubezpieczeń społecznych, argumenty przedstawione przez Rząd nie są wystarczające, aby przekonać Trybunał, że w niniejszej sprawie istniał rozsądny stosunek proporcjonalności, który sprawiłby, iż odmienne traktowanie stanowiące przedmiot skargi byłoby zgodne z wymaganiami art. 14 Konwencji.

Dhahbi przeciwko Włochom (Skarga nr 17120/09)

Standard: 4383

Nota źródłowa