Prawo wyboru roszczeń przez wierzyciela z umowy przedwstępnej

Wierzycielowi z umowy przedwstępnej o skutku silniejszym, dysponującemu dwoma roszczeniami, przysługuje prawo wyboru, czy skorzysta z roszczenia o wykonanie umowy przedwstępnej, czy tylko z roszczenia odszkodowawczego. Za takim stanowiskiem przemawia argument, że skoro roszczenie odszkodowawcze przysługuje wierzycielowi z umowy przedwstępnej niespełniającej przesłanek ważności umowy przyrzeczonej, to a maiori ad minus należy uznać, że służy ono również wierzycielowi z umowy o silniejszym skutku, którego uprawnienia powinny być szersze.

Pogląd powyższy podzielił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 maja 2001 r., II CKN 440/00, stwierdzając, że roszczenia o odszkodowanie nie wyłącza okoliczność, iż stronie uprawnionej przysługuje roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej.

Nie ma przeszkód, aby wierzyciel, któremu przysługuje wspomniane prawo wyboru, sformułował żądanie w formie roszczenia ewentualnego, wnosząc o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli, a w razie oddalenia takiego żądania – zasądzenie odszkodowania. Wniesienie pozwu zawierającego takie żądanie powoduje przerwanie biegu rocznego terminu przedawnienia zarówno roszczenia o wykonanie umowy przedwstępnej, jak i roszczenia o naprawienie szkody.

Wyrok SN z dnia 3 lutego 2010 r., II CSK 459/09

Standard: 53746 (pełna treść orzeczenia)

W warunkach, gdy przeszkody zawarcia umowy przyrzeczonej obciążają jednego z kontrahentów, uchylającego się od jej zawarcia, drugiemu z nich służą przemiennie dwa roszczenia, o zawarcie umowy przyrzeczonej bądź o odszkodowanie. Należy wszak zauważyć, że nie każde uchylenie się strony od zawarcia umowy przyrzeczonej pozwała skorzystać z roszczenia określonego w § 2 art. 390 k.c. Takiej możliwości uprawniony będzie pozbawiony, jeżeli zobowiązany zbył rzecz innej osobie. Uprawnionemu z umowy przedwstępnej nie służy bowiem żaden środek, który mógłby zniweczyć skuteczność czynności zobowiązująco-rozporządzających właściciela, zarówno wobec ruchomości jak i nieruchomości. Uprawnionemu pozostaje w takich przypadkach skorzystanie z roszczenia odszkodowawczego.

Wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r., V CKN 948/00

Standard: 53750 (pełna treść orzeczenia)