Zakaz zbywania i obciążania nieruchomości (art. 292 k.p.k.) w razie przysądzenia własności nieruchomości (art. 1000 § 1 i art. 1003 § 1 k.p.c.)
Wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym (art. 292 k.p.k.) Zakaz zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem (art. 755 § 1 pkt 2 k.p.c.)
W razie przysądzenia własności nieruchomości (art. 1000 § 1 i art. 1003 § 1 k.p.c.), przewidziany w art. 292 k.p.k. zakaz zbywania i obciążania nieruchomości nie wygasa.
Analiza art. 1000 § 1 k.p.c. w związku z art. 16 u.k.w.h. oraz przepisów stanowiących podstawę ustanawiania w postępowaniu karnym zakazu zbywania i obciążania nieruchomości prowadzi do wniosku, że zakaz ten nie należy do praw, o których mowa w art. 1000 § 1 k.p.c., nie można go bowiem uznać za prawo ani roszczenie osobiste w rozumieniu art. 1000 § 1 w związku z art. 16 u.k.w.h.
Orzeczony na podstawie art. 292 k.p.k. zakaz zbywania i obciążania nieruchomości niewątpliwie nie należy do praw rzeczowych, rozważenia więc wymaga, czy należy do „praw i roszczeń osobistych”, o których mowa w art. 16 ust. 2 u.k.w.h. Umieszczony tam katalog praw i roszczeń osobistych nie jest wyczerpujący, a zatem nie ma przeszkód, aby za takie prawo uznać również zakaz zbywania i obciążania nieruchomości, jednakże ze względu na charakter tego zakazu, orzeczonego na podstawie art. 292 k.p.k., nie można uznać go za prawo ani roszczenie osobiste w rozumieniu omawianych przepisów.
Zakazu zbywania i obciążania nieruchomości orzeczonego na podstawie art. 292 § 2 k.p.k. nie można uznać za „prawo lub roszczenie osobiste” Skarbu Państwa w rozumieniu art. 1000 § 1 k.p.c. w związku z art. 16 ust. 2 u.k.w.h. Jest to powstające w sposób określony w kodeksie postępowania cywilnego i ujawnione w księdze wieczystej obciążenie nieruchomości dokonane w postępowaniu karnym, wynikające z publicznoprawnych uprawnień Państwa do zagwarantowania egzekucji wyroku sądowego wydanego w takim postępowaniu, do którego przepisy art. 1000 § 1 i art. 1003 § 1 k.p.c. nie mają zastosowania i które nie wygasa w wyniku przysądzenia własności po sprzedaży egzekucyjnej nieruchomości.
Postanowienie SN z dnia 7 maja 2009 r., IV CSK 567/08
Standard: 53576 (pełna treść orzeczenia)