Oznaczenie sądu miejscowo właściwego przez SN a kwestia jurysdykcji krajowej (art. 45 k.p.c.)

Oznaczenie sądu właściwego nie przesądza o istnieniu jurysdykcji, a oceną jej istnienia powinien zająć się sąd właściwy. Istnienie w sprawie jurysdykcji krajowej nie powinno być przedmiotem oceny dowolnego sądu, lecz sądu właściwego.

Gdyby nawet Sąd Najwyższy był zobowiązany do zbadania jurysdykcji krajowej przed oznaczeniem sądu właściwego, wynik tego badania nie mógłby być wiążący dla sądu wskazanego jako właściwy, sąd ten bowiem ma obowiązek samodzielnego zbadania wszystkich bezwzględnych przesłanek procesowych (por. postanowienia SN: z 14 października 2011 r., I CO 49/11; z 26 lipca 2013 r., III SO 5/13).

Wyrok SN z dnia 26 lutego 2025 r., III CO 109/25

Standard: 86731 (pełna treść orzeczenia)

Sąd Najwyższy, oznaczając na podstawie art. 45 k.p.c. sąd właściwy miejscowo, nie bada, czy w sprawie istnieje jurysdykcja krajowa.

Sąd Najwyższy zwraca uwagę na zmianę orzecznictwa i nieaktualność poglądu, że oznaczenie sądu miejscowo właściwego przez Sąd Najwyższy na podstawie art. 45 k.p.c. powinno być poprzedzone zbadaniem jurysdykcji krajowej. Obecnie w orzecznictwie, m.in. ze względu na obowiązujący porządek konstytucyjny zajmuje się stanowisko odmienne.

Trafnie podkreślono w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z 29 października 2010 r., IV CSK 465/09, że skoro założeniem organizacji sądownictwa jest podział pracy między sądami, to - jak trafnie wyjaśniono w najnowszym piśmiennictwie - istnienie w sprawie jurysdykcji krajowej nie powinno być przedmiotem oceny dowolnego sądu, lecz sądu właściwego. Poza tym gdyby nawet Sąd Najwyższy był zobowiązany do zbadania jurysdykcji krajowej przed oznaczeniem sądu właściwego, wynik tego badania nie mógłby być wiążący dla sądu wskazanego jako właściwy, sąd ten bowiem ma obowiązek samodzielnego zbadania wszystkich bezwzględnych przesłanek procesowych.

Postanowienie SN z dnia 14 października 2011 r., I CO 49/11

Standard: 53553 (pełna treść orzeczenia)