Postanowienie z dnia 2013-07-26 sygn. III SO 5/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III SO 5/13

POSTANOWIENIE

Dnia 26 lipca 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Maciej Pacuda (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Zbigniew Hajn

SSN Roman Kuczyński

w sprawie z powództwa E. C. przeciwko C. T.

o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 26 lipca 2013 r., wniosku zawartego w postanowieniu Sądu Rejonowego w K. z dnia 16 maja 2013 r., sygn. akt IV Np […], o oznaczenie sądu miejscowo właściwego do rozpoznania sprawy oznacza jako właściwy miejscowo do rozpoznania sprawy z powództwa E. C. przeciwko pozwanemu C. T. Sąd Rejonowy w K.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. postanowieniem z dnia 16 maja 2013 r. wydanym w sprawie IV Np […], zwrócił się do Sądu Najwyższego o oznaczenie sądu miejscowo właściwego do rozpoznania sprawy z powództwa E. C. przeciwko pozwanemu C. T..

Uzasadniając zastosowanie w niniejszej sprawie art. 45 k.p.c., Sąd Rejonowy powołał się na uregulowania zawarte w przepisach Rozporządzenia (WE) Nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (art. 6 pkt 1 i art. 26) oraz w przepisach Rozporządzenia Rady (WE) Nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (art. 4, art. 5 pkt 5, art. 18 pkt 1 i 2 oraz art. 19 pkt 1 i 2), stwierdzając równocześnie, że analiza tych przepisów musi prowadzić do stwierdzenia, iż nie ma normy prawnej, która określałaby właściwość miejscową sądu w Polsce. Zarówno bowiem powołane wcześniej przepisy art. 18 i art. 5 pkt 5 Rozporządzenia Rady (WE) Nr 44/2001, jak i określający właściwość miejscową sądu w sprawach z zakresu prawa pracy art. 461 § 1 k.p.c., który mógłby mieć zastosowanie ze względu na regulację zawartą w art. 26 Rozporządzenia (WE) Nr 1896/2006, przesądzają, że na terenie Polski nie ma sądu właściwego, tak według miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego – znajduje się ona we Francji, jak i ze względu na miejsce, w którym praca jest, była lub miała być wykonywana – znajdowało się ono również na terenie Francji, a także – patrząc przez pryzmat miejsca, w którym znajduje się zakład pracy (wskazana w art. 18 pkt 2 Rozporządzenia Rady (WE) Nr 44/2001 filia, agencja lub inny oddział) – w Polsce nie ma takiej jednostki organizacyjnej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 45 k.p.c., jeżeli w myśl przepisów kodeksu nie można na podstawie okoliczności sprawy ustalić właściwości miejscowej, Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym oznaczy sąd, przed który należy wytoczyć powództwo.

W wcześniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, zgodnie z którym oznaczenie w trybie art. 45 k.p.c. sądu miejscowo właściwego do rozpoznania sprawy może nastąpić jedynie wówczas, gdy dla danej sprawy istnieje jurysdykcja krajowa i droga sądowa (por. między innymi postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 1 marca 1982 r., IV Co 2/82, OSNCP 1982/10/149; z dnia 14. lutego 1985 r., II Co 13/85, OSNCP 1985/12/196; z dnia 6 września 2000 r., II Co 8/00, LEX nr 52552; z dnia 28 stycznia 2004 r., IV Co 1/04, niepublikowane). Pogląd ten stracił wszakże aktualność i obecnie judykatura, między innymi ze względu na obowiązujący porządek konstytucyjny, zajmuje stanowisko odmienne. Trafnie podkreślono bowiem w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z 29 października 2010 r., IV CSK 465/09 (OSNC 2011, nr 2, poz. 22), że skoro założeniem organizacji sądownictwa jest podział pracy między sądami, to - jak trafnie wyjaśniono w najnowszym piśmiennictwie - istnienie w sprawie jurysdykcji krajowej nie powinno być przedmiotem oceny dowolnego sądu, lecz sądu właściwego. Poza tym gdyby nawet Sąd Najwyższy był zobowiązany do zbadania jurysdykcji krajowej przed oznaczeniem sądu właściwego, wynik tego badania nie mógłby być wiążący dla sądu wskazanego jako właściwy, sąd ten bowiem ma obowiązek samodzielnego zbadania wszystkich bezwzględnych przesłanek procesowych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 14 października 2011 r., I CO 49/11, LEX nr 964452). W związku z czym należy przyjąć, iż istnienie w sprawie jurysdykcji krajowej powinno być przedmiotem oceny sądu właściwego, choćby był to sąd oznaczony przez Sąd Najwyższy na podstawie art. 45 k.p.c.

Trafnie stwierdza w motywach swego postanowienia Sąd Rejonowy, że okoliczności sprawy, która przed nim zawisła, to jest fakt, iż siedziba pozwanego znajduje się na terenie Francji, a w Polsce pozwany nie ma żadnej jednostki organizacyjnej, zaś praca będąca źródłem roszczenia miała być i była wykonywana także na terenie Francji, wskazują na niemożność ustalenia właściwości miejscowej sądu polskiego na podstawie art. 461 § 1 k.p.c., określającego tę właściwość w sprawach z zakresu prawa pracy. W świetle wyżej wskazanych argumentów przedwcześnie jednak Sąd ten rozważa ową właściwość z uwzględnieniem regulacji określających jurysdykcję krajową. Te bowiem winny podlegać badaniu w ramach oceny wszystkich bezwzględnych przesłanek procesowych.

Kierując się przedstawionymi motywami oraz opierając się na treści art. 45 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.