Urzędowe poświadczenie daty pewnej (art. 81 § 1 k.c.)

Notariusz nie bada treści dokumentu, gdy poświadcza datę jego okazania (por. wyrok SN z dnia 19 listopada 2003 r., V CK 455/02)

Uchwała SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 82/10

Standard: 53411 (pełna treść orzeczenia)

W art. 81 § 1 k.c. jest mowa o urzędowym poświadczeniu daty. Wymaganą czynnością faktyczną jest tu potwierdzenie daty przez notariusza (art. 96 pkt 3 i art. 99 § 1 w zw. z art. 2 § 2 prawa o notariacie - ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 ze zm.) lub przez inny organ, któremu ustawodawca powierzył taką funkcję.

Urzędowym poświadczeniem objęta jest data czynności prawnej, a ściślej - data złożenia oświadczenia woli wyrażającego tę czynność prawną. 

Wprawdzie art. 81 § 1 k.c. nie zawiera określenia "urzędowe poświadczenie tej daty", ale jest to oczywiste gdy się zważy, że powyższy przepis swoją hipotezą obejmuje sytuację, gdy ustawa uzależnia od daty pewnej ważność albo określone skutki czynności prawnej. 

Data pewna w art. 81 § 1 k.c. jest więc elementem formy szczególnej, o której mowa w art. 73 § 2 k.c., tj. formy pisemnej z datą pewną. Zachowanie tej formy polega na sporządzeniu aktu pisemnego zawierającego oświadczenie woli, opatrzeniu go datą i potwierdzeniu przez właściwą osobę urzędową. 

Urzędowe poświadczenie daty, jakkolwiek wywołuje skutki w sferze ważności czynności prawnej lub powstania określonych jej skutków, nie może zmaterializować się w stosunku do oświadczenia woli jako materialnoprawnej konstrukcji lecz tylko w odniesieniu do jej formalnego znaku jakim jest akt dający się zmysłowo postrzegać. 

Zgodnie z regułami wykładni językowej, znaczenia zwrotu "forma pisemna z datą pewną" nie daje się rozumieć inaczej jak tylko "forma pisemna zawierająca datę pewną" lub, ujmując rzecz najprościej "pismo zawierające datę pewną". Poświadczeniu podlega zatem data figurująca w akcie pisemnym obejmującym oświadczenie woli. 

Skoro przepis art. 81 § 1 k.c. traktuje o dacie pewnej jako urzędowym poświadczeniu daty, od którego ustawa uzależnia ważność albo określone skutki czynności prawnej, to należy przyjąć, że czynność faktyczna poświadczenia odnosi się do daty figurującej w akcie pisemnym zawierającym oświadczenie woli. Tego rodzaju urzędowe potwierdzenie daty zaświadcza nie tylko o dacie zaistnienia skutków oświadczenia ale jednocześnie, lub może przede wszystkim, przesądza o samym dokonaniu tej czynności prawnej. Stanowi niezbędny element o charakterze konstytutywnym, którego spełnienie warunkuje skutek w postaci bytu oświadczenia woli jako czynności prawnej. Brak powyższej formy powoduje nieważność oświadczenia woli (art. 73 § 2 k.c.). 

Data pewna z art. 81 § 1 k.c. wyraża datę złożenia oświadczenia woli niezbędną do ważności oświadczenia woli. Wykazanie daty pewnej umowy, dla której zastrzeżona jest forma pisemna z datą pewną, wymaga wykazania urzędowego poświadczenia daty złożenia przez strony na piśmie zgodnych oświadczeń woli.

Wyrok SN z dnia 19 listopada 2003 r., V CK 455/02

Standard: 53412 (pełna treść orzeczenia)