Doręczenie wyroku z uzasadnieniem

W myśl art. 331 § 2 k.p.c. sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku z urzędu nie zwalnia strony od obowiązku zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, jeżeli chce ona zainicjować kontrolę takiego orzeczenia. Przepis ten znajduje zastosowanie do postępowania egzekucyjnego poprzez podwójne odesłanie za pośrednictwem norm art. 361 k.p.c. i 13 § 2 k.p.c.

Stosowanie art. 331 § 2 k.p.c. powinno uwzględniać po pierwsze, specyfikę postanowień formalnych, a po wtóre postępowania egzekucyjnego. W postępowaniu rozpoznawczym sytuacje, w których sąd sporządza uzasadnienie orzeczenia z urzędu są nieliczne i dotyczą przede wszystkim wyroków (postanowień, co do istoty sprawy) sądu drugiej instancji.

Artykuł 331 § 2 k.p.c. akcentuje, że również w tych sytuacjach regułą jest żądanie w terminie tygodniowym doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem dla możliwości jego zaskarżenia.

W postępowaniu egzekucyjnym sąd ma natomiast obowiązek sporządzić z urzędu uzasadnienie każdego zaskarżalnego postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym (art. 766[1]§ 1 k.p.c.), a także doręczyć z urzędu takie postanowienie (art. 357 § 2 zd. pierwsze w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Odwołując się zatem do specyfiki zasad sporządzania uzasadnień w postępowaniu egzekucyjnym odrzucić należy wykładnię, że za pośrednictwem klauzuli odpowiedniego stosowania (art. 13 § 2 k.p.c.) należy zastosować art. 331 § 2 k.p.c. i przyjąć, że doręczenie sporządzonego z urzędu uzasadnienia powinno się odbyć dopiero na wniosek. Przyjąć należy, że art. 766[1] § 1 k.p.c. jest wyjątkiem od art. 357 § 2[1] k.p.c. także w zakresie jego zdania drugiego przewidującego obowiązek doręczenia postanowienia z uzasadnieniem jedynie tej stronie, która tego zażądała.

Uchwała SN z dnia 13 kwietnia 2022 r., III CZP 85/22

Standard: 61337 (pełna treść orzeczenia)

Wniosku o doręczenie uzasadnienia orzeczenia jako czynność procesowa nie wszczyna postępowanie w sprawie ani jego części, nie ma też żadnego związku z meritum rozstrzyganej sprawy.

Na skutek złożenia przez stronę w terminie wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia stronie jest doręczany odpis orzeczenia wraz z jego pisemnym uzasadnieniem, co ma na celu szczegółowe wyjaśnienie motywów wydanego orzeczenia (por. uz. uchwały SN z dnia 27 października 2005 r., III CZP 65/05). Złożenie takiego wniosku może, ale nie musi być związane z zamiarem strony zaskarżenia orzeczenia; wniosek o doręczenie uzasadnienia orzeczenia może złożyć także strona, która wygrała sprawę. Treść pisemnego uzasadnienia orzeczenia powinna przekonać stronę o trafności wydanego przez sąd orzeczenia, a w konsekwencji do rezygnacji przez nią z jego zaskarżenia albo przynajmniej ograniczenia jego zakresu. Pisemne uzasadnienie ma także ułatwić stronie zaskarżenie orzeczenia przez sprecyzowanie zarzutów wobec orzeczenia.

Doręczenie stronie pisemnego uzasadnienia orzeczenia spełnia więc istotną funkcję w zakresie racjonalizacji i przyspieszenia postępowania odwoławczego.

Wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia orzeczenia nie jest czynnością związaną z koniecznością uiszczenia wysokiej opłaty, w szczególności zależnej od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. 

Z tych też przyczyn od zażalenia na postanowienie w przedmiocie odrzucenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia w sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę podstawową (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).

Uchwała SN z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZP 39/10

Standard: 70371 (pełna treść orzeczenia)