Zażalenie na wezwanie o zaliczkę (art. 394[1a] § 1 pkt 9 k.p.c.)

Na zarządzenie przewodniczącego, wzywające stroną do wniesienia zaliczki na wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego, przysługuje zażalenie.

Jakkolwiek zaskarżalność zarządzenia przewodniczącego o ustaleniu wysokości zaliczki na koszty przeprowadzenia dowodu nie została wprost wyartykułowana w tym przepisie, może zostać wyprowadzona z jego treści rozważonej w powiązaniu z art. 95 ust. 2 pkt 2 u.k.s.c.

Artykuł 394 § 1 pkt 9 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w chwili podejmowania uchwały przewidywał zaskarżalność postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty, zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz wynagrodzenie biegłego, mediatora i należności świadka. Wymienionym wprost przedmiotem zaskarżenia jest postanowienie lub zarządzenie przewodniczącego o wymiarze opłaty, w wyliczeniu nie zastał natomiast ujęty wymiar zaliczki na wydatki, mimo że w wypadku przedmiotu zaskarżenia określonego jako zwrot opłaty lub zaliczki jest o niej wprost mowa. Zważyć jednak trzeba, że pominięcie zaskarżalności postanowienia bądź zarządzenia w przedmiocie wymiaru zaliczki na wydatki jest niespójne z art. 95 ust. 2 pkt 2 u.k.s.c., przewidującym zwolnienie od opłaty zażalenie na postanowienie sądu dotyczące wysokości opłaty albo wysokości wydatków.

Zgodnie z art. 130[4] § 1 k.p.c. strona, która wnosi o podjęcie czynności połączonej z wydatkami obowiązana jest uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości i terminie oznaczonym przez sąd, co rozumieć należy w ten sposób, że zaliczka, która służy do sfinansowania wydatków i odpowiada zazwyczaj ich przewidywanej wysokości podpada pod pojęcie wydatków. Jeżeli więc art. 95 ust. 2 pkt 2 u.k.s.c. przewiduje zwolnienie od opłaty zażalenia na wysokość wydatków, to swoim zakresem obejmuje również wymiar zaliczki na te wydatki, i uzasadnia tym samym wniosek, że takie zażalenie ustawodawca przewidział.

Uchwała SN z dnia 25 lipca 2019 r., III CZP 15/19

Standard: 52901 (pełna treść orzeczenia)

W świetle art. 22 i 41 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110) zażalenie przysługuje również na postanowienie sądu zobowiązujące do złożenia zaliczki na pokrycie wydatków związanych z podjęciem czynności z nimi połączonej.

Nie można dopuścić do bezpodstawnego obciążenia kosztami osoby do tego nie zobowiązanej. Reguła ta musi odnosić się nie tylko do zarządzeń przewodniczącego, ale także do postanowień sądu, i to a fortiori. Nie ulega przecież wątpliwości, że gdyby obowiązkiem zaliczki obciążył żalącego się przewodniczący, przysługiwałoby mu zażalenie. Trudno zaś zaakceptować niedopuszczalność obrony w sytuacji, gdy błędne orzeczenie w tej samej materii wydał sąd. Brak bowiem dostatecznie usprawiedliwionych racji za odmiennym traktowaniem tej samej kwestii tylko w zależności od organu wydającego rozstrzygnięcie. 

Postanowienie SN z dnia 8 czerwca 1977 r., IV CZ 60/77

Standard: 31342 (pełna treść orzeczenia)