Postanowienie z dnia 1977-06-08 sygn. IV CZ 60/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CZ 60/77

Postanowienie z dnia 8 czerwca 1977 r.

W świetle art. 22 i 41 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110) zażalenie przysługuje również na postanowienie sądu zobowiązujące do złożenia zaliczki na pokrycie wydatków związanych z podjęciem czynności z nimi połączonej.

Przewodniczący: Sędzia SN J. Krajewski (sprawozdawca). Sędziowie SN: H. Dąbrowski, F. Wesely.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Józefy K. przeciwko Skarbowi Państwa (urzędowi miejskiemu w S.) o odszkodowanie, na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Krośnie z dnia 21 marca 1977 r.

uchylił zaskarżone postanowienie w przedmiocie obciążenia pozwanego obowiązkiem uiszczenia zaliczki na przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.

Uzasadnienie

W procesie o zapłatę równowartości wyeksploatowanego żwiru Sąd - na wniosek powódki zwolnionej od kosztów sądowych - dopuścił dowód z opinii biegłego, przy czym obowiązkiem uiszczenia zaliczki na koszty przeprowadzenia tego dowodu obciążył stronę pozwaną.

Wstępnym, a zarazem rozstrzygającym zagadnieniem przy rozpoznawaniu zażalenia od tego postanowienia jest dopuszczalność tego środka odwoławczego od orzeczenia sądu w przedmiocie obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.

Z wyrażonej w art. 394 § 1 k.p.c. zasady wynika, iż zażalenie jest dopuszczalne od postanowień sądu kończących postępowanie w sprawie oraz od postanowień sądu i zarządzeń przewodniczącego wymienionych taksatywnie w ustawie. Skoro zaś postanowienie sądu w przedmiocie obowiązku uiszczenia kosztów sądowych nie kończy postępowania w sprawie, w sferę rozważań wchodzi jedynie drugi przypadek.

Artykuł 22 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sposób wyraźny dopuszcza zażalenie tylko na zarządzenie przewodniczącego w przedmiocie obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, nie zawiera zaś wyraźnego uregulowania tej kwestii w odniesieniu do analogicznych postanowień sądu.

Uregulowania tego nie należy jednak interpretować w kierunku niedopuszczalności zażalenia.

Zasady, że dopuszczalność zażalenia musi w sposób wyraźny wynikać z konkretnego przepisu, nie należy rozumieć w sposób dosłowny. Pewne unormowanie bowiem można wyprowadzić z określonego zespołu przepisów przy zastosowaniu metody indukcyjnej, pod warunkiem, że poszczególne normy, które składają się na całość uregulowania, są dostatecznie wyraźne, jako jego cząsteczkowe przejawy. Za dopuszczalnością zażalenia w omawianym przypadku przemawia przede wszystkim intencja ustawy wyrażona w jej art. 22 ust. 1. Nie można bowiem dopuścić do bezpodstawnego obciążenia kosztami osoby do tego nie zobowiązanej. Reguła ta musi odnosić się nie tylko do zarządzeń przewodniczącego, ale także do postanowień sądu, i to a fortiori. Nie ulega przecież wątpliwości, że gdyby obowiązkiem zaliczki obciążył żalącego się przewodniczący, przysługiwałoby mu zażalenie. Trudno zaś zaakceptować niedopuszczalność obrony w sytuacji, gdy błędne orzeczenie w tej samej materii wydał sąd. Brak bowiem dostatecznie usprawiedliwionych racji za odmiennym traktowaniem tej samej kwestii tylko w zależności od organu wydającego rozstrzygnięcie. Ratio legis jest identyczna. Trzeba przy tym podkreślić, że stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy należność może być ściągnięta w drodze egzekucji, a niepodobna dopuścić do wykonania oczywiście błędnego i krzywdzącego stronę orzeczenia.

Należy zatem przyjąć, że w świetle art. 22 i 41 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110) przysługuje zażalenie na postanowienie sądu zobowiązujące stronę do złożenia zaliczki na pokrycie wydatków związanych z podjęciem czynności z nimi połączonej.

Stanowiska tego nie podważa okoliczność, że obowiązek ten jest zawarty w postanowieniu dowodowym. Decyzja w przedmiocie kosztów stanowi bowiem samodzielną część tego postanowienia.

Merytorycznie zaś zażalenie jest zasadne.

Stosownie do art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W związku z tym na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów prawotwórczych, a w tym również wysokości szkody.

W tym stanie rzeczy obowiązkiem uiszczenia zaliczki, dla udowodnienia wysokości szkody, należałoby obciążyć powódkę. Skoro zaś jest ona zwolniona od kosztów sądowych, wydatki te powinien wyłożyć Skarb Państwa. Nie ma zaś takiego obowiązku pozwany.

Z tych przyczyn orzeczono jak w sentencji (art. 390 § 1 w związku z art. 397 § 2 k.p.c.).

OSNC 1978 r., Nr 3, poz. 52