Niedopuszczalność zwalczania tytułu wykonawczego w postępowaniu o wpis hipoteki przymusowej

Wystawiony tytuł wykonawczy pozostaje podstawą wpisu hipoteki przymusowej, nawet jeżeli podstawa prawna egzekwowanego obowiązku ulega uchyleniu lub zmianie.

W świetle art. 31 ust. 2 u.k.w.h., na wnioskodawcy spoczywa obowiązek dołączenia do wniosku o wykreślenie hipoteki przymusowej dokumentu tę okoliczność potwierdzającego. W przeciwnym razie, tj. bez przedłożenia powyższego, sąd prowadzący księgę wieczystą nie ma podstaw do wykreślenia prawa zastawniczego.

Niewyeliminowanie tytułu z obrotu prawnego nie może prowadzić do wykreślenia hipoteki przymusowej, lecz konieczne jest ubezskutecznienie podstawy wpisu (która w żadnym trybie nie została uchylona) w odpowiednim postępowaniu. Przy niemożności uczynienia tego na podstawie przepisów prawa publicznego skarżącemu pozostaje droga uzgodnieniowa na podstawie art. 10 u.k.w.h., a nie tryb postępowania o wpis (wykreślenie) hipoteki przymusowej. Wynika to z charakteru postępowania wieczystoksięgowego, które jest postępowaniem wysoce sformalizowanym, w którym sąd wieczystoksięgowy nie bada zasadniczo okoliczności innych niż te, które wprost wynikają z dokumentów stanowiących podstawę wpisu. Sama dezaktualizacja na skutek wydania decyzji wymiarowej tytułu wykonawczego, który stanowił podstawę wpisu hipoteki przymusowej, nie powoduje, iż tytuł ten upadł i w tym sensie utracił moc. Mocy prawnej nie pozbawiały tytułu wykonawczego stanowiącego podstawę wpisu decyzje wymiarowe. Również nie skutkuje utratą mocy prawnej czynności dokonanych na podstawie tytułu wykonawczego umorzenie egzekucji prowadzonej na jego podstawie (art. 60 § 1 u.p.e.a w zw. z art. 59 § 1 pkt 9 u.p.e.a.). Kwestia ewentualnej dopuszczalności prowadzenia postępowania egzekucyjnego nie może natomiast stanowić przedmiotu rozważań ani oceny w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Dłużnik kwestionujący uprawnienia wierzyciela, posiadającego tytuł wykonawczy określony w art. 109 ust. 1 w zw. z art. 111 u.k.w.h., może jedynie, w przewidzianym trybie postępowania, innego niż wieczystoksięgowe, zwalczać w stosowny sposób tytuł wykonawczy, który stanowi podstawę ustanowienia hipoteki przymusowej kaucyjnej. Dopóki jednak tytuł taki istnieje, wierzyciel w nim wskazany jest uprawniony do żądania wpisu hipoteki przymusowej kaucyjnej także wtedy, gdy po powstaniu tego tytułu przelał objętą nim wierzytelność na inną osobę (postanowienie SN z 17 września 2009 r., IV CSK 180/09).

Postanowienie SN z dnia 17 października 2023 r., II CSKP 420/22

Standard: 81077 (pełna treść orzeczenia)

W postępowaniu o wpis hipoteki przymusowej nie można skutecznie zwalczać tytułu wykonawczego będącego podstawą wpisu (por. postanowienie SN z dnia 10 marca 1998 r., I CKN 553/97).

Postanowienie SN z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 1928/00

Standard: 52855 (pełna treść orzeczenia)