„Odpis” w rozumieniu przepisów k.p.c. (art. 140 k.p.c.)

Odpisem w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego, w tym odpisem orzeczenia w rozumieniu art. 140 k.p.c., jest dokument wiernie odzwierciedlający treść oryginału orzeczenia albo jego kopia. Dokument ten nie musi być uwierzytelniony lub poświadczony za zgodność.

W prawie procesowym nie ma legalnej, regulacyjnej definicji pojęcia „odpis”. W kodeksie postępowania cywilnego termin ten występuje wielokrotnie (np. art. 9, 56 § 1, art. 89 § 1, art. 128, 183[6] § 1, art. 183[12], 198 § 1, art. 250, 398[7] § 2 lub 558), niekiedy zastępowany nazwą samego dokumentu (np. „apelacja” – art. 371, „odpowiedź na skargę kasacyjną” – art. 398[7] § 2, „orzeczenie z uzasadnieniem” – 387 § 3), ustawodawca nie zdefiniował go jednak ani nawet nie określił stawianych mu wymagań.

W niektórych wypadkach wyraźnie jednak zastrzegł, że chodzi o odpis „wierzytelny” (art. 89 § 1) „urzędowo poświadczony” (art. 250, 694[4], 722 § 1), „poświadczony przez notariusza za zgodność z oryginałem” (art. 485 § 4), „urzędowy” (art. 1147 § 1) albo „poświadczony” (art. 1213). Omawiane pojęcie jest także używane w innych aktach prawnych zawierających normy prawa cywilnego procesowego, w których – obok terminu „odpis” – używa się niekiedy określenia kwalifikującego, np. „poświadczony” (np. art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398, która wejdzie w życie w dniu 2 marca 2006 r.) lub „urzędowo poświadczony” (np. § 201 regulaminu sądowego).

Wobec braku jednoznacznych normatywnych wskazówek pozwalających na określenie znaczenia pojęcia „odpis”, sięgnąć trzeba do języka potocznego. Słowniki wyjaśniają to pojęcie jednolicie jako „tekst odpisany, kopia oryginału” (np. „Słownik języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja elektroniczna, „Słownik języka polskiego” pod red. M. Szymczaka, PWN 1979, t. II, s. 467 albo „Słownik poprawnej polszczyzny”, PWN 2000, s. 576), chodzi zatem o dokument wiernie oddający oryginał, stanowiący jego odwzorowanie (kopię) lub dokładne odzwierciedlenie jego treści. Metoda sporządzenia odpisu nie ma oczywiście znaczenia, w każdym razie współcześnie, w związku z rozwojem poligrafii, zdecydowanie dominują proste techniki reprograficzne, pozwalające na multiplikację dokumentów – kserografia oraz wydruki komputerowe (obrazy tekstowe i graficzne).

Jurydyczny sens regulacji zawartej w art. 140 k.p.c. wynika z założenia, iż oryginały orzeczeń oraz pism procesowych pozostają w aktach sądowych; strony i inne uprawnione podmioty otrzymują wyłącznie ich odpisy.

Jeżeli ustawodawca chce nadać odpisowi kwalifikowany charakter, wyraźnie to zastrzega, o czym świadczą powołane już art. 89 § 1, art. 250, 69[44], 722 § 1, art. 485 § 4 lub art. 1147 k.p.c.; używa wówczas formułek „uwierzytelniony”, „poświadczony”, „urzędowy” lub „urzędowo poświadczony”.

Normatywne pojęcie „kopia”, które zostanie wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (por. art. 9 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 2 marca 2006 r.), oznacza w istocie formę, odmianę odpisu dokonanego metodą reprograficzną.

Uchwalając ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ustawodawca wyodrębnił „kopię” z ogólnego pojęcia „odpis” tylko dlatego, że jej wykonanie jest tańsze, w związku z czym opłaty za jej wydanie są i powinny być niższe (por. art. 77 i 78 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Kopia (kserokopia) jako forma odpisu funkcjonuje także w praktyce biurowej sądów (por. § 15, 20, 34 albo 255 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 2003 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej, Dz.Urz. Min. Sprawiedl. Nr 5, poz. 22 ze zm.).

W tej sytuacji należy uznać, że doręczenie stronie powodowej kserokopii orzeczenia (uzasadnienia) jest równoznaczne z doręczeniem odpisu w rozumieniu art. 140 k.p.c.

Postanowienie SN z dnia 27 stycznia 2006 r., III CK 369/05

Standard: 52713 (pełna treść orzeczenia)

Istotą odpisu - jak przyjmuje się w teorii i praktyce, mimo braku definicji ustawowej - jest odwzorowanie w dowolnej technice pełnej treści składanego pisma. Bez względu na to, czy jest to dalszy egzemplarz pisma zgodny także swoim układem treści z oryginałem (tj. jego odbitka maszynowa lub wykonana techniką kserograficzną, kolejny wydruk dokumentu przygotowanego na komputerze, itp.), czy też osobno sporządzony dokument, zawsze niezbędne pozostaje poświadczenie zgodności tak przygotowanego odpisu ze składanym oryginałem pisma. 

Postanowienie SN z dnia 27 sierpnia 1998 r., III CZ 107/98

Standard: 75298 (pełna treść orzeczenia)