Obowiązkki i środki probacyjne nakładane w okresie próby warunkowego umorzenia postępowania

Umarzając warunkowo postępowanie, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 67 § 3 in principio k.k.). Oba te obowiązki można zastąpić orzeczeniem wobec sprawcy nawiązki.

Orzeczenie naprawienia szkody jest obligatoryjne, ale wyłącznie wówczas, gdy powstanie szkody w zakresie dóbr pokrzywdzonego jest następstwem popełnionego przestępstwa i tylko wtedy, gdy szkoda taka w czasie warunkowego umorzenia postępowania karnego nadal istnieje (por. wyrok SN z dnia 31 sierpnia 2007 r., V KK 228/07).

Pozostałe obowiązki probacyjne wymienione w art. 72 § 1 pkt 1-3, 5-6b, 7a lub 7b k.k. nakładane w związku z warunkowym umorzeniem postępowania - mają charakter fakultatywny (art. 67 § 3 k.k.).

Ponadto Sąd może orzec w stosunku do sprawcy świadczenie pieniężne przewidziane w art. 39 pkt 7 k.k. oraz zakaz prowadzenia pojazdów do 2 lat, wymieniony w art. 39 pkt 3 k.k. (art. 67 § 3 in fine k.k.).

Regulując w sposób odmienny podstawy orzekania świadczenia i zakazu oraz maksymalny okres trwania zakazu, przepis art. 67 § 3 k.k. stanowi samodzielną podstawę orzekania tych środków (zob. postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2002 r., I KZP 33/01 oraz wyroki SN: z dnia 8 stycznia 2019 r., III KK 776/18 i z dnia 6 lutego 2014 r., III KK 481/13).

Katalog obowiązków i środków probacyjnych nakładanych w związku z omawianą instytucją ma charakter zamknięty. Orzekając zatem o warunkowym umorzeniu postępowania sąd może zastosować jedynie te środki i obowiązki, które są enumeratywnie wymienione w art. 67 § 3 k.k. Do tego katalogu nie należy zakaz występu na imprezę masową określony tak w art. 66 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2171), jak i w art. 41b § 1 k.k. Orzekanie tego środka na podstawie art. 66 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych jest obligatoryjne między innymi wobec sprawców przestępstw o znamionach opisanych w art. 59 - 61 tej ustawy.

Wyrok SN z dnia 29 grudnia 2020 r., IV KK 546/20

Standard: 52589 (pełna treść orzeczenia)