Kasacja konkretna i skuteczna
Kasacja (art. 518 - art. 539 k.p.k.)
Charakter zarzutów wysuniętych przeciwko skarżącemu, konieczność wypracowania odpowiednich argumentów w zawikłanych kwestiach prawnych, czy też stopień skomplikowania procedury kasacyjnej mogą powodować – z punktu widzenia dobra wymiary sprawiedliwości – konieczność przydzielenia skarżącemu obrońcy z urzędu (patrz sprawa Pham Hoang oraz wyrok w sprawie Twalib przeciwko Grecji z dnia 9 czerwca 1998 roku, Sprawozdania 1998-IV, ss. 1430-31).
Istnieje jeden podstawowy i nieodłączny wymóg związany z "dobrem wymiaru sprawiedliwości", jaki musi zostać spełniony w każdej sprawie. Jest nim wymóg sprawiedliwej procedury przed sądami, który, między innymi, nakłada na władze państwowe obowiązek zapewnienia oskarżonemu realnej szansy bronienia się w trakcie całego procesu. W kontekście postępowania kasacyjnego, oznacza to, że władze muszą zapewnić oskarżonemu możliwość przedstawienia swojej sprawy przed sądem kasacyjnym w konkretny i skuteczny sposób (patrz sprawa Vacher przeciwko Francji).
W tym względzie Trybunał zauważa, że polskie prawo nie dawało (i nadal nie daje) skazanemu skarżącemu możliwości wyboru pomiędzy ustanowieniem obrońcy a samodzielnym sporządzeniem skargi kasacyjnej. Przy sporządzaniu skargi kasacyjnej oskarżonemu musi pomagać adwokat, a kasacja wniesiona samodzielnie jest oddalana.
Stosownie do tego, skarżący mógł uzyskać dostęp do sądu kasacyjnego jedynie za pośrednictwem obrońcy – albo wybranego przez siebie (Artykuł 83 Kodeksu) albo ustanowionego przez właściwy sąd (Artykuł 78 Kodeksu). Ponadto, powinien on wnieść kasację w terminie trzydziestu dni od daty doręczeniu mu wyroku sądu apelacyjnego.
Sąd Okręgowy nie tylko odmówił skarżącemu możliwości dalszego korzystania z pomocy obrońcy, lecz także zakomunikował mu swoją pierwszą odmowę na dwa dni przed wygaśnięciem terminu na wniesienie skargi kasacyjnej.
Zdaniem Trybunału, krótki okres czasu pozostawiony skarżącemu na ustanowienie wybranego przez siebie obrońcy i sporządzenie planowanej skargi kasacyjnej nie dawał mu realnej możliwości wniesienia swojej sprawy do sądu kasacyjnego i bronienia się w "konkretny i skuteczny sposób" (patrz R.D. przeciwko Polsce). A zatem nastąpiło naruszenie Artykułu 6 § 3 (c) Konwencji.
Wersal przeciwko Polsce (Skarga nr 30358/04)
Standard: 4292