Nabycie drugiego domu przez cudzoziemca (art. 1 ust. 5 u.n.n.c.)
Zezwolenie na nabycie nieruchomości; cudzoziemiec (art. 1 u.n.n.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W wyroku z dnia 27 listopada 2008 r. IV CSK 313/2008, Sąd Najwyższy jednoznacznie wyjaśnił, że wynikające z art. 1 ust. 1 ustawy wymaganie uzyskania zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemców w odniesieniu do cudzoziemców będących obywatelami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego zostało uchylone przez art. 8 ust. 2 ustawy. Jak już wskazano, jeden z wyjątków od zasady, że obywatele państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą swobodnie nabywać nieruchomości w Polsce został zastrzeżony w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy i dotyczył przypadków nabycia w okresie pięciu lat od dnia przystąpienia przez Polskę do Unii Europejskiej "drugiego domu".
Wobec upływu owego pięcioletniego terminu w 2009r. dziś nabycie nieruchomości na cele tzw. "drugiego domu" czy rekreacyjne przez obywatela Unii Europejskiej nie jest obwarowane jakimikolwiek ograniczeniami. Pochodząca z 1920 r. ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców została zmieniona ustawą z dnia 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. 2004 r. Nr 49 poz. 466). Celem tej zmiany było z jednej strony dostosowanie ustawy do prawa unijnego, z drugiej zaś ograniczenie w okresie pięciu lat od daty akcesji swobody cudzoziemców będących obywatelami Unii oraz Szwajcarii w nabywaniu nieruchomości na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej do sytuacji, w której nabycie to wiązało się z przeniesieniem do Polski ich centrum życiowego.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 28 marca 2014 r., IV SA/Wa 113/14
Standard: 52055 (pełna treść orzeczenia)
Oprócz ogólnej definicji „nabycia nieruchomości” ujętej w art. 1 ust. 4 u.n.n.c., ustawodawca w ust. 5 tego artykułu zdefiniował również pojęcie ,,nabycia drugiego domu”, jako szczególny przypadek ,,nabycia nieruchomości”. Z definicji „nabycia drugiego domu”, ustawodawca w zdaniu 2 ust. 5 wyłączył nabycie samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Nie jest zatem nabyciem drugiego domu, w rozumieniu u.n.n.c., nabycie samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu ustawy o własności lokali. Mamy zatem do czynienia z przedmiotowym ograniczeniem pojęcia nabycia drugiego domu, o nabycie nieruchomości lokalowej.
Już w wyroku z dnia 21 czerwca 2011 r. I CSK 575/10 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że art. 1 ust. 5 u.n.n.c. obejmuje nieruchomości gruntowe lub budynkowe. Wskazane ograniczenie przedmiotowe nie uzasadnia wniosku, że nabycie przez cudzoziemca samodzielnego lokalu w rozumieniu ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, przez co jednak rozumieć należy wyłącznie nabycie nieruchomości lokalowej (o czym niżej), nie jest nabyciem nieruchomości w rozumieniu art. 1 ust. 4 u.n.n.c
Obowiązek uzyskania zezwolenia na „nabycie drugiego domu” dotyczył wyłącznie cudzoziemców będących obywatelami państw stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo Konfederacji Szwajcarskiej, jeśli nie zachodziła żadna z sytuacji określonych w art. 8 ust. 2a pkt 2 u.n.n.c. i był ograniczony terminem lat 5 liczonym od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (art. 8 ust. 2 pkt 2). Natomiast w sytuacji gdy nabyta nieruchomość miała stanowić stałe miejsce zamieszkania dla takiego cudzoziemca, art. 8 ust. 2 (ab initio) przewidywał wyjątek od zasady z art. 1 ust. 1 zd. 1 - obowiązek uzyskania zezwolenia nie istniał. Decydował zatem cel, dla którego cudzoziemiec nabywał nieruchomość. Cel ten nie mógł jednak pozostawać wyłącznie w sferze zamiaru ograniczonego do sfery przeżyć psychicznych, ale biorąc pod uwagę, że organy państwa kontrolowały legalność nabycia, wola uczynienia z nabytej nieruchomości stałego miejsca zamieszkania musiała zostać zamanifestowana na zewnątrz, w sposób wskazujący na zamiar rzeczywisty i czytelny nie tylko dla najbliższych, ale i dla organów kontrolnych.
W wyroku z dnia 25 listopada 1975 r. III CRN 53/75 Sąd Najwyższy trafnie wskazał, że o stałości pobytu osoby fizycznej na danym terytorium decyduje przede wszystkim takie przebywanie tej osoby, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów. Z kolei, dokonując w wyroku z dnia 27 listopada 2008 r. IV CSK 313/08 wykładni art. 1 ust. 5 u.n.n.c. Sąd Najwyższy wskazał, że przez stałe miejsce zamieszkania należy rozumieć, w nawiązaniu do zawartej w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (jedn. tekst: Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.) konstrukcji stałego pobytu, zamieszkiwanie na nabytej nieruchomości z zamiarem stałego przebywania na niej, w sensie chęci uczynienia tu swego centrum życiowego. Wskazał, że ustalając, czy nabycie nieruchomości nastąpiło z przeznaczeniem pod tak rozumiane stałe miejsce zamieszkania, nie można się kierować jedynie treścią oświadczeń nabywcy. Należy ponadto uwzględnić nie tylko faktyczne, ale i prawne możliwości uczynienia przez nabywcę na nieruchomości swego centrum życiowego. W płaszczyźnie prawnych możliwości Sąd Najwyższy odwołał się do dysponowania przez cudzoziemca kartą pobytu obywatela Unii Europejskiej, wydaną na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 141, poz. 1180 ze zm.).
Wykładnie tę należy zaaprobować, przy czym należy wskazać na potrzebę oceny realności zamiaru stałego zamieszkania cudzoziemca na nieruchomości, również z punktu widzenia uregulowań dotyczących pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zawartych w ustawie z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw Członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043 ze zm.).
Wyrok SN z dnia 5 lutego 2014 r., V CSK 129/13
Standard: 51936 (pełna treść orzeczenia)