Umowny terminu wypowiedzenia umowy zlecenia (art. 746 § 1 k.c.)

Analiza redakcji przepisów art. 746 k.c. nie pozostawia wątpliwości co do bezwzględnie obowiązującego charakteru normy wyrażonej w § 3, nie można jednak zgodzić się z poglądem skarżącej, że zestawienie § 3 z § 1 powołanego artykułu przemawia za taką samą kwalifikacją normy wyrażonej w § 1, w szczególności z twierdzeniem, jakoby wyłączenie możliwości wypowiedzenia z ważnych powodów było równoznaczne z niemożnością modyfikacji przez strony przepisu art. 746 § 1 k.c., polegającej na wprowadzeniu terminu wypowiedzenia umowy.

W art. 746 § 3 k.c. jest  mowa jedynie o niedopuszczalności „wyłączenia uprawnienia”. Jeśli się równocześnie uwzględni, że wyjątki od wyrażonej w art. 3531 k.c. zasady swobody umów, w myśl paremii exceptiones non sunt extentendae, nie powinny podlegać wykładni rozszerzającej, trzeba dojść do wniosku, że strony nie mogą wprawdzie z góry wyłączyć uprawnienia dającego zlecenie do wypowiedzenia umowy z ważnych powodów, nie ma jednak przeszkód, by uprawnienie to ograniczyły przez wprowadzenie terminu wypowiedzenia.

Między niemożnością wypowiedzenia a dopuszczalnością wypowiedzenia z zachowaniem umownego terminu wypowiedzenia zachodzi istotna różnica, a nadanie umowie zlecenia cechy trwałości przez wprowadzenie terminu wypowiedzenia może być zgodne z ich usprawiedliwionym interesem, w szczególności w sytuacji, w której chodzi o wykonywanie czynności o charakterze ciągłym. Potwierdzeniem takiego kierunku wykładni jest art. 3651 k.c., dotyczący zobowiązań bezterminowych o charakterze ciągłym, dodany ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. (zob. art. 26 pkt 2 ustawy ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, Dz.U. z 2001 r., Nr 71, poz. 733).

Pogląd o dyspozytywnym charakterze przepisu art. 746 § 1 k.c. znalazł wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 września 2002 r., V CKN 1152/00 stwierdził, iż strony umowy zlecenia mogą określić w umowie terminy i sposoby wypowiedzenia i przez to zrzec się możności wypowiedzenia zlecenia „w każdym czasie”; nie mogą tylko z góry zrzec się uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów, ponieważ stoi temu na przeszkodzie obowiązujące postanowienie art. 746 § 3 k.c.

Wyrok SN z dnia 20 kwietnia 2004 r., V CK 433/03

Standard: 51494 (pełna treść orzeczenia)