Reguły podziału zysku

Należy odróżnić podział zysku między wspólników od podziału w inny sposób, który może służyć wzmocnieniu sytuacji majątkowej spółki, na co wskazuje treść art. 191 § 2 k.s.h.

Zgodnie z powyższym przepisem umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku niż określony w art. 191 § 1 k.s.h., a więc między wspólników. W takim wypadku wspólnicy nie są obowiązani do podziału zysku na dywidendy (zgodnie z art. 191 § 1 k.s.h.), ale mogą przeznaczyć zysk na kapitały zapasowe lub rezerwowe, bądź fundusze spółki. Z tych względów, jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 grudnia 2014 r., II FSK 2846/12, zysk nie podzielony to zysk, którym wspólnicy nie rozporządzili w żaden sposób, a nie tylko między siebie w postaci dywidendy, a więc zysk, którego podział nie był przedmiotem uchwały wspólników.

Postanowienie SN z dnia 24 lutego 2017 r., IV CSK 188/16

Standard: 72384 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z treścią art. 231 § 2 pkt 2 k.s.h. uchwała w sprawie podziału zysku powinna być przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników, jeżeli zgodnie z art. 191 § 2, sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników. Natomiast w myśl art.191 § 1 k.s.h. wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Jednak zgodnie z art. 191 § 2 k.s.h. umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku.

Norma wypływająca z art. 191 § 1 k.s.h ma charakter normy względnie obowiązującej, a więc iuris dispositivi. Siła działania dyspozycji tej normy jest, więc taka, że wprowadza obowiązek podziału zysku na dywidendy tylko wtedy, gdy wspólnicy nie uregulowali swych stosunków w odmienny sposób, a więc niczego w sprawie podziału zysku nie postanowili lub przeznaczyli go na jakiś cel w części.

Wspólnicy korzystając z prawa jakie daje im art. 191 § 2 k.s.h. w umowie spółki zawarli zapis o możliwości podziału zysku w inny sposób aniżeli przeznaczając go na wypłatę dywidendy. Działając na podstawie tej umowy walne zgromadzenie wspólników skorzystało z tego prawa i przeznaczyło zyski na kapitał zapasowy. Wspólnicy mogli zatem w uchwale postanowić o podziału zysku na dywidendy, jak również na kapitały zapasowe lub rezerwowe, bądź fundusze spółki. Uchwałą można było więc podzielić zysk pomiędzy wspólników, a także przypisać go, zgodnie z art. 192 k.s.h. in fine do konkretnych kapitałów spółki.

Kierunki podziału zysku określać może nie tylko treść przepisów prawa handlowego, lecz treść umowy spółki wprowadzając zapisy o utworzeniu z zysku kapitałów (funduszy) rezerwowych, które nie mogą być przeznaczone do podziału, pomimo że są tworzone w wyniku jego podziału (np. fundusz inwestycyjny przeznaczany wyłącznie na finansowanie inwestycji spółki).

Wyrok NSA z dnia 16 grudnia 2014 r., II FSK 2846/12

Standard: 51044 (pełna treść orzeczenia)