Zastrzeżenie w umowie spółki prawa pierwszeństwa nabycia udziałów bądź prawa pierwokupu na rzecz wspólników

Zastrzeżenie w umowie spółki prawa pierwszeństwa nabycia udziałów bądź prawa pierwokupu na rzecz wspólników nie oznacza, że wspólnik nie może nabyć udziałów bezpośrednio od innego wspólnika.

Paragraf 13 umowy spółki przewidywał, że wspólnik powinien zawiadomić zarząd o zamiarze zbycia udziału, po czym zarząd miał niezwłocznie powiadomić pozostałych wspólników przez ogłoszenie. Wspólnicy mają prawo pierwszeństwa nabycia udziałów, z którego mogą skorzystać przez zgłoszenie zarządowi zamiaru nabycia w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia. Jeśli zgłosi się więcej wspólników, nabywcę wskazuje zarząd. Już z literalnego sformułowania § 13 umowy wynika, że przewidziano w nim jedynie ograniczenie zbywalności udziału w spółce przez zastrzeżenie na rzecz wspólników prawa pierwszeństwa nabycia bądź prawa pierwokupu (jednoznaczne rozstrzygnięcie charakteru prawnego tej konstrukcji, jako przedwczesne, usuwa się spod oceny kasacyjnej). W razie zrealizowania procedury z § 13 umowy wspólnikowi przysługuje prawo pierwszeństwa nabycia bądź pierwokupu zbywanych udziałów. W żadnym razie nie jest uzasadniona wykładnia, że niezrealizowanie procedury z § 13 umowy pozbawia wspólnika w ogóle możności nabycia udziału, w szczególności w drodze umowy ze zbywcą bez pośrednictwa spółki.

Wyrok SN z dnia 1 grudnia 2011 r., I CSK 132/11

Standard: 69318 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Dopuszczalne jest zastrzeżenie w umowie spółki prawa pierwszeństwa nabycia udziałów.

W tym zakresie odpowiednie zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego regulujące prawo pierwokupu, w tym art. 596-602 k.c., jak również inne przepisy regulujące skutki zawarcia umowy sprzedaży z pominięciem tego prawa.

W świetle postanowień art. 59 k.c. świadomość stron umowy o istnieniu przysługującego osobie trzeciej prawa musi być oceniana w kontekście okoliczności sprawy przy przyjęciu obiektywnego miernika oceny tych okoliczności. Decydujące jest zatem to, czy obiektywnie rzecz ujmując strony umowy miały podstawy do oceny, że uprawniony zrzekł się przysługującego mu prawa pierwokupu.

Wyrok SN z dnia 29 listopada 2001 r., V CKN 536/00

Standard: 50542 (pełna treść orzeczenia)