Wymóg formalny dołączenia do wniosku opinii biegłego
Przymusowe leczenie alkoholików
Uregulowanie art. 26 ust. 3 zdanie drugie u.w.t.p.a. określa dodatkowe, w stosunku do art. 511 § 1 i art. 187 k.p.c., charakterystyczne dla tego postępowania, wymaganie wniosku o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, dotyczące dołączenia zebranej dokumentacji wraz z opinią biegłego. Intencją wymagań formalnych jest z jednej strony zapobieganie bezpodstawnemu wszczynaniu spraw, a z drugiej uprawdopodobnienie istnienia przesłanek przewidzianych w art. 24 i w art. 26 ust. 1 u.w.t.p.a. Wynikają one z założenia, że z żądaniem nałożenia takiego obowiązku można wystąpić w odniesieniu do osoby, która jest uzależniona od alkoholu (art. 26 ust. 1 u.w.t.p.a.), a zatem na takie uzależnienie oraz określenie rodzaju zakładu leczniczego wskazywać powinna dokumentacja i opinia, którą należy dołączyć do wniosku.
Celem tego wymagania, poza wskazaniem przesłanek do złożenia wniosku, jest możliwość oparcia na tej opinii orzeczenia o obowiązku poddania się leczeniu, jeśli nie budzi wątpliwości oraz umożliwienie zakończenia postępowania w terminie określonym w art. 29 u.w.t.p.a. Użycie w art. 26 ust. 3 zdanie drugie zwrotu ”dołącza się” wskazuje, że jest to obligatoryjny element wniosku. Za taką jego kwalifikacją przemawia również art. 26 ust. 1, uzależniający złożenie wniosku od stwierdzenia uzależnia od alkoholu.
Zastrzeżenie dokonane w art. 26 ust. 3 zdanie drugie in fine „jeżeli badanie przez biegłego zostało przeprowadzone” dotyczy przypadku, gdy osoba skierowana na badanie odmawia poddania się badaniu, utrudnia jego przeprowadzenie lub z innych powodów nie jest możliwe ustalenie wniosków diagnostycznych (§ 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie biegłych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu (Dz. U. Nr 250, poz. 1883 ze zm.). Wówczas biegły ogranicza swoje czynności do możliwych w danej sytuacji i wzmiankuje o zaistniałych okolicznościach w sporządzonej opinii. Brak przekonujących argumentów za stanowiskiem, że zastrzeżenie to może być traktowane jako dające podstawę do zwolnienia od obowiązku zwrócenia się do biegłego o przeprowadzenie badania i opracowania opinii. W takim przypadku, ograniczonej wypowiedzi biegłego, sąd podejmie działania przewidziane w art. 27 ust. 1 lub ust. 2 u.w.t.p.
Niedochowanie wymagań wniosku w odniesieniu do dołączenia opinii biegłego (art. 26 ust. 3 u.w.t.p.a.) stanowi brak uniemożliwiający stwierdzenie istnienia przesłanki do wystąpienia z żądaniem zobowiązania osoby, o której mowa w art. 24 u.w.t.p.a. do poddania się leczeniu. Nie dotyczy to jednak wniosku, do którego dołączono opinię sporządzoną bez badania (§ 6 rozp.), ponieważ przeszkody w przeprowadzeniu badania podlegają ocenie sądu, zgodnie z art. 27 u.w.t.p.a. W art. 26 u.w.t.p.a. nie zostały określone konsekwencje niedochowania tego wymagania, a zatem należy sięgnąć do art. 130 § 1 i 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.
Uchwała SN z dnia 11 września 2013 r., III CZP 52/13
Standard: 49634 (pełna treść orzeczenia)