Państwo obce jako cudzoziemiec w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 2 u.n.n.c.
Pojęcie "cudzoziemiec" (art. 2 ust. 2 u.n.n.c.)
W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 marca 2013 r., II OSK 201/12, zostało przesądzone, że państwo obce jest cudzoziemcem w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 2 u.n.c., a ponadto, że dyspozycją art. 1 ust. 4 u.n.c., definiującego fundamentalne dla treści ustawy określenie „nabycie nieruchomości”, objęte jest również nabycie nieruchomości przez zasiedzenie, gdyż pojęcie „zdarzenie prawne”, którym posłużył się w tym przepisie ustawodawca, jest pojęciem szerszym od określenia „czynność prawna” i obejmuje także nabycie prawa z mocy samego prawa, a więc także przez zasiedzenie. Trzeba dodać, że decyzja w przedmiocie zezwolenia na nabycie przez cudzoziemca nieruchomości w Polsce, zgodnie z art. 16 § 1 k.p.a. w zw. z art. 7 i art. 10 Konstytucji, wiąże sądy rozpoznające sprawę o zasiedzenie (por. uchwałę (7) SN z dnia 9 października 2007 r., III CZP 46/07).
Postanowienie SN z dnia 13 marca 2014 r., I CSK 47/13
Standard: 49293 (pełna treść orzeczenia)
Państwo obce jest cudzoziemcem w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758 z późn. zm.).
Znaczenie terminu "osoba prawna mająca siedzibę za granicą", z uwagi na brak definicji legalnej pojęcia w ustawie o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, należy ustalić przy zastosowaniu dyrektyw interpretacyjnych, uwzględniając kontekst językowy, systemowy, społeczny oraz aksjologiczny.
W postępowaniu administracyjnym dotyczącym zezwolenia na nabycie nieruchomości status skarżącej oceniany powinien być podobnie jak w postępowaniu przed sądem cywilnym w sprawie zasiedzenia, w ramach którego strona traktowana jest analogicznie jak osoba prawna z siedzibą za granicą.
Przyporządkowanie państwa obcego do kategorii "osób prawnych" nie budzi wątpliwości w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym przyjmuje się, że państwo obce, działając jako podmiot prawa prywatnego, może być stroną umowy dotyczącej przeniesienia własności nieruchomości (wyrok SN z dnia 13 listopada 2003 r., I CK 380/02) i jest zagraniczną osobą prawną (postanowienie SN z 25 maja 2007 r., I CSK 6/07, zob. też postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 17 listopada 2009 r., VI Acz 1808/09 w aktach sprawy, s. 239-243). Jeżeli zatem w obrocie cywilnym państwo obce występuje jako zagraniczna osoba prawna, to brak jest podstaw do twierdzenia, że w zakresie uzyskania zezwolenia administracyjnego na nabycie nieruchomości obowiązują je inne reguły niż pozostałe osoby prawne z siedzibą za granicą.
W odniesieniu do treści art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy w literaturze prawniczej przyjmuje się, że cudzoziemcem w rozumieniu tego przepisu jest każdy podmiot zagraniczny, który zgodnie z prawem państwa swojej siedziby może skutecznie nabywać nieruchomości.
Przyjęta w niniejszej sprawie wykładnia, sprowadzająca się do uznania, że skoro państwo obce na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu postępowania cywilnego jest osobą prawną z siedzibą za granicą to państwo obce jest również osobą prawną z siedzibą za granicą na gruncie stanowiącej administracyjny instrument ingerencji w obrót cywilnoprawny ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, a zatem cudzoziemcem w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 2 tej ustawy, została zatem dokonana z uwzględnieniem nakazu interpretowania przepisów prawa w sposób zapewniający systemowi prawa odpowiedniego stopnia spójności i uporządkowania
Wyrok NSA z dnia 7 marca 2013 r., II OSK 201/12
Standard: 49294 (pełna treść orzeczenia)