Czasowa niedopuszczalność w sprawach z zakresu prawa wodnego

Sąd Najwyższy w obecnym składzie podziela stanowisko zajęte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2005r., II CK 559/04 (nie publ.) stwierdzające, że przepis art. 185 ust. 1 wprowadza szczególny tryb postępowania odszkodowawczego przewidziany w art. 186-188 jedynie do szkód, „o których mowa w ustawie" Pr.wod., a więc jedynie do zamkniętego katalogu sytuacji faktycznych i wynikających z nich szkód wskazanych w przepisach tej ustawy. Są to sytuacje i szkody przewidziane w art. 28 ust. 3, art. 35 ust. 1, art. 61 ust. 1, art. 76 ust. 1, art. 107 ust. 8 i art. 137 ust. 1, które dotyczą szkód poniesionych przez właścicieli gruntów i wód w związku z prowadzoną przez uprawnione organy gospodarką wodną oraz szkód związanych z cofnięciem lub ograniczeniem pozwolenia wodnoprawnego.

Do kategorii spraw, w których istnieje czasowa niedopuszczalność drogi sądowej należą zatem sprawy o odszkodowanie - inne, niż określone w art. 16 ust. 3 i art. 17 ust. 1 - ale tylko za takie szkody, „o których mowa w ustawie" Pr.wod. (art. 186 ust. 1 w zw. z art. 185 ust. 1), a więc opisane we wskazanych wyżej przepisach szczególnych tej ustawy.

Przepisy art. 186 - 188 i zawarte w nich ograniczenia nie mają natomiast zastosowania do szkód wyrządzonych czynem niedozwolonym.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy także w wyroku z dnia 28 lutego 2008 r. III CSK 252/07 stwierdzając, że jeżeli szkoda jest wynikiem bezprawnego działania polegającego na realizacji pozwolenia wodnoprawnego niezgodnie z jego treścią, nie ma zastosowania szczególny tryb dochodzenia roszczeń przewidziany w art. 185 i 186 Pr.wod.

Jedynie szkody wynikające z działań stanowiących przedmiot regulacji Pr.wod. ( gospodarowanie wodami i zarządzanie zasobami wodnymi) i wskazane w przepisach tej ustawy, podlegają szczególnemu trybowi dochodzenia oraz pozostałym ograniczeniom, także uregulowanym jej przepisami: art. 186-188. Ograniczenia te to w szczególności: przejściowa niedopuszczalność drogi sądowej wynikająca z przewidzianej dla tych roszczeń drogi postępowania administracyjnego oraz ograniczenie odszkodowania jedynie do poniesionych strat (damnum emergens) z pominięciem utraconych korzyści (lucrum cesans). Ta swoista regulacja uzasadniona jest charakterem szkód przewidzianych we wskazanych wyżej przepisach Pr.wod., związanych z prowadzoną przez Państwo gospodarką wodną, stanowiącą przedmiot regulacji tej ustawy.

Sąd Najwyższy w obecnym składzie nie podziela powołanego przez Sąd Apelacyjny stanowiska Sądu Najwyższego zajętego w uchwale z dnia 4 czerwca 2004 r., III CZP 27/04, przyjmującego, że niezależnie od charakteru przyczyny wywołującej szkodę, roszczenie o naprawienie szkody spowodowanej zalewaniem nieruchomości na skutek zmiany stanu wody- poza przypadkami, o których mowa w art. 16 ust. 3 i art. 17 ust. 1 Pr.wod. - może być dochodzone przed sądem dopiero po wyczerpaniu postępowania administracyjnego.

Postanowienie SN z dnia 27 czerwca 2014 r., I CSK 501/13

Standard: 49097 (pełna treść orzeczenia)

Odpowiedzialność podmiotu legitymującego się pozwoleniem wodnoprawnym za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej opiera się na przepisach prawa wodnego, gdy szkoda jest wynikiem realizacji tego pozwolenia, a więc gdy do jej powstania dochodzi przy prowadzeniu działalności zgodnie z warunkami udzielonego pozwolenia. W okolicznościach przedmiotowej sprawy szkoda jest natomiast wynikiem bezprawnego działania polegającego na realizacji pozwolenia niezgodnie z jego treścią, a więc niedotrzymania jego warunków, a nie jego realizacji. Dla jej dochodzenia nie zatem jest właściwy przedsądowy tryb postępowania administracyjnego określony w art. 185 i 186 prawa wodnego z 2001 r. (wyrok SN z dnia 4 września 1979, II CR 253/79 nie publ., uchwała SN z dnia 17 stycznia 1989, III CZP 107/88, wyrok SN z dnia 18 marca 2005 r., II CK 559/04

Wyrok SN z dnia 28 lutego 2008 r., III CSK 252/07

Standard: 49101 (pełna treść orzeczenia)