Bieg terminu przedawnienia roszczenia z tytułu nienależytego wykonania umowy o roboty budowlane

Niezasadnie skarżący zarzuca błędne przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że termin przedawnienia jego roszczenia, powstałego w wyniku nienależytego wykonania umowy o roboty budowlane, rozpoczął bieg od dnia odbioru, przeciwstawiając mu pogląd wiążący co do zasady początek jego biegu z datą stwierdzenia przez inwestora wady rodzącej obowiązek odszkodowawczy wykonawcy. Sąd Najwyższy podziela uzasadnienie prawne stanowiska przedstawionego w tej kwestii w wyrokach sądów orzekających w sprawie, odpowiadające poglądom prezentowanym jednolicie w doktrynie i judykaturze (wyrok SN z dnia 12 lutego 1991 r., III CRN 500/90, uchwała SN z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 72/13), które akceptuje.

Wyrok SN z dnia 3 października 2014 r., V CSK 630/13

Standard: 48949 (pełna treść orzeczenia)

Termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych powstałych w wyniku nienależytego wykonania umowy o roboty budowlane obiektu odebranego przez inwestora rozpoczyna bieg od dnia odbioru, a nie stwierdzenia przez inwestora istnienia wady rodzącej obowiązek odszkodowawczy wykonawcy.

Dla ustalenia daty wymagalności, jako początku biegu terminu przedawnienia, konieczne jest omówienie pojęcia szkody. Przez to pojęcie rozumieć należy niekorzystne zmiany w sferze praw majątkowych (interesów) wierzyciela, za które odpowiedzialność można przypisać dłużnikowi. Ze względu na wspomniany wcześniej charakter umowy o roboty budowlane, jako zmierzającej do uzyskania rezultatu, szkodą jest różnica wartości budynku (lub jego części) zamówionego przez inwestora, a oddanego przez wykonawcę. Tym samym moment powstania szkody należy określić według daty nienależytego wykonania umowy.

Ponieważ proces budowy jest ciągły i zawiera się w pewnym odcinku czasu, jako datę powstania szkody trzeba uznać termin spełnienia świadczenia przez wykonawcę, określony zgodnie z art. 455 k.c., a jeśli wykonanie nastąpiło wcześniej, (gdy termin był zastrzeżony dla dłużnika) - datę odbioru budynku lub jego części.

Nienależyte wykonanie robót budowlanych, mając swe materialne odbicie w gorszej jakości budynku, jest zjawiskiem obiektywnym i sprawdzalnym. Wobec powyższego, od chwili powstania szkody inwestor ma możliwości zgłoszenia i dochodzenia roszczeń o jej naprawienie. Od tego momentu jego roszczenia są wymagalne.

Podkreślony wyżej kierunek interpretacji przepisów o przedawnieniu nie pozwala na uzależnienie wymagalności, a więc i terminu biegu przedawnienia, od świadomości wierzyciela. Kategoria świadomości, jako wchodząca w zakres przeżyć wewnętrznych człowieka - jeżeli nie zostanie ujawniona - jest niesprawdzalna.

Przyjęcie świadomości wierzyciela o szkodzie - w stosunkach kontraktowych - pozostawiłoby jednej stronie prawo kształtowania terminu przedawnienia, co byłoby sprzeczne z intencją ustawodawcy, który w art. 119 k.c. wyłączył oświadczenia woli stron stosunku prawnego jako źródło ich regulacji.

Wyrok SN z dnia 12 lutego 1991 r., III CRN 500/90

Standard: 48950 (pełna treść orzeczenia)