Opłata od wniosku o wpis własności, użytkowania wieczystego, ograniczonego prawa rzeczowego (art. 42 ust. 1 u.k.s.c.)

Przepis art. 42 ust. 1 u.k.s.c. ustanawia zasadę, w myśl której opłatę stałą w kwocie 200 zł pobiera się od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego, dopuszczając od niej wyjątki przewidziane w przepisach szczególnych.

Treść tego unormowania doprecyzowuje, usuwając mogące powstać na tle jego wykładni wątpliwości, przepis art. 45 ust. 2 u.k.s.c., określający sposób pobierania opłat w sytuacji, gdy jeden wniosek o wpis obejmuje więcej niż jedno prawo spośród wymienionych w art. 42 ust. 1 u.k.s.c., a więc gdy mamy do czynienia z kilkoma żądaniami zawartymi w jednym wniosku i to zarówno wówczas, gdy wpis ma być dokonany na tej samej jak i na różnej podstawie prawnej. Wówczas opłatę stałą w kwocie 200 zł pobiera się odrębnie od wniosku o wpis każdego prawa. Opłata związana jest więc z wpisem konkretnego prawa.

Odstępstwo od przewidzianej w art. 42 ust. 1 u.k.s.c. reguły pobierania opłaty stałej od wniosku o wpis obejmujący jedną księgę wieczystą przewiduje art. 45 ust. 2 u.k.s.c. stanowiąc, że od wniosku i wpis hipoteki łącznej lub służebności pobiera się jedną opłatę stałą, choćby wniosek obejmował więcej niż jedną księgę wieczystą.

Szczególny charakter ma przewidziana w art. 42 ust. 2 i 3 regulacja dotycząca pobierania opłaty od wpisu wniosku dotyczącego udziału w prawie. Przepis art. 42 ust. 3 ustanawia wyjątek od zasady pobierania odrębnej opłaty od wpisu poszczególnego udziału w prawie w razie, gdy podstawą wpisu prawa wymienionego w tym przepisie jest dziedziczenie, dział spadku albo zniesienie współwłasności. Wówczas pobiera się jedną opłatę stałą w wysokości 150 zł. Nie zmienia to reguły nakazującej pobranie wielokrotności należnej opłaty od wpisu w sytuacji, gdy ujawnienie praw następuje w kilku księgach wieczystych.

Z kolei art. 43 u.k.s.c. ustanawiając stałą opłatę w kwocie 150 zł od wniosku o wpis praw w nim wymienionych nie wiąże żądania z wpisem danego prawa w określonej księdze wieczystej. Jeżeli więc wnioskodawca domaga się ujawnienia praw jednym wnioskiem, pobiera się jedną opłatę w tej kwocie, chociażby ujawnienie następowało w kilku księgach wieczystych.

Uchwała SN z dnia 12 grudnia 2012 r., III CZP 81/12

Standard: 48802 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Stosownie do treści art. 42 w zw. z art. 45 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. nr 167, poz. 1398 ze zm.) opłatę stałą określoną w art. 42 pobiera się odrębnie od wniosku o wpis każdego prawa, choćby wpis dwu lub więcej praw miał być dokonany na tej samej podstawie prawnej. W sprawie chodzi o ujawnienie w księdze wieczystej dwu praw: prawa wieczystego użytkowania do gruntu oraz prawa prawa własności do znajdujących się na tym gruncie budynków. Od wpisu tych praw należy więc pobrać 2 x 200 zł. Taka sama opłata obowiązuje w postępowaniu kasacyjnym (art. 18 ust. 2 ustawy o kosztach). Skarga kasacyjna opłacona została tylko jedną opłatą w wysokości 200 zł, a zatem podlegała odrzuceniu na podstawie art. 1302 § 3 k.p.c., jako opłacona nienależycie.

Postanowienie SN z dnia 27 lipca 2007 r., I CSK 235/07

Standard: 48803 (pełna treść orzeczenia)