Korzystanie przez interwenienta z uprawnień dopuszczalnych według stanu sprawy

Interwenient może skutecznie podejmować tylko te czynności, które władna jest jeszcze dokonać skutecznie strona, a więc czynności dopuszczalne według stanu sprawy w chwili zgłoszenia interwencji

Postanowienie SN z dnia 24 kwietnia 2025 r., I CSK 1351/24

Standard: 88589 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 79 zdanie pierwsze k.p.c. wynika, że interwenient uboczny może co do zasady korzystać z tych samych uprawnień procesowych, które przysługują stronie. Może zatem przytaczać twierdzenia faktyczne, składać wnioski, w tym o przeprowadzenie dowodów, a także występować ze środkami zaskarżenia.

Korzystanie z tych uprawnień jest obwarowane zastrzeżeniem, że musi być ono dopuszczalne według stanu sprawy. Oznacza to, że sytuacja procesowa interwenienta ubocznego jest determinowana stanem sprawy w chwili zgłoszenia interwencji; wstąpienie interwenienta ubocznego nie niweczy w szczególności dotychczasowego postępowania i dokonanych w nim czynności, interwenient nie może również żądać powtórzenia tych czynności, chociażby uważał je za przeprowadzone wadliwie (por. a contrario art. 198 § 3 k.p.c.), lecz jest zobligowany przyjąć postępowanie w takim kształcie, w jakim znajduje się ono w chwili przystąpienia do strony.

Stan sprawy w znaczeniu przyjętym w art. 79 zdanie pierwsze k.p.c. trzeba rozumieć szeroko, a wykładnia tego pojęcia powinna być prowadzona z uwzględnieniem faktu, że interwenient uboczny, do którego nie ma zastosowania art. 81 k.p.c., nie dochodzi ochrony własnych praw podmiotowych, lecz jest osobą trzecią, której rola sprowadza się do wspierania strony w dążeniu do uzyskania korzystnego dla niej wyroku (por. uchwałę SN z dnia 28 kwietnia 1982 r., III CZP 12/82, orz. SN z dnia 30 grudnia 1937 r., C. II. 1606/37 i wyroki SN z dnia 24 lipca 1981 r., IV CR 252/81 oraz z dnia 6 lipca 2008 r., III CSK 209/08).

Ocena, czy dokonanie czynności procesowej jest dopuszczalne w konkretnym stanie sprawy nie może w związku z tym abstrahować od sytuacji procesowej strony, do której interwenient przystąpił. Nie chodzi zatem jedynie o to, by czynność procesowa była obiektywnie dopuszczalna na konkretnym etapie postępowania, lecz także o to, by była ona dopuszczalna dla strony, do której interwenient przystąpił, z uwzględnieniem dotychczasowego przebiegu postępowania.

W świetle art. 79 zdanie pierwsze k.p.c. interwenient uboczny może korzystać tylko z takich uprawnień, które pozostają w dyspozycji strony w chwili dokonywania czynności przez interwenienta. Jeśli więc strona utraciła prawo do dokonania czynności na skutek upływu terminu lub z powodu zakończenia etapu postępowania, prawo takie traci także interwenient uboczny.

Stanowisko to trafnie oddaje pozycję procesową interwenienta ubocznego, do którego nie ma zastosowania art. 81 k.p.c., i należy je odnieść do wszystkich sytuacji, w których ustawa procesowa ustanawia dla stron ograniczenia czasowe w powoływaniu faktów i dowodów, podyktowane przez wzgląd na sprawność postępowania, bez względu na to, czy ograniczenia te bazują na modelu dyskrecjonalnej władzy sędziego, czy prekluzji procesowej.

Wyrok SN z dnia 23 października 2020 r., I CSK 684/18

Standard: 48298 (pełna treść orzeczenia)