Oddalenie wniosku osoby uprawnionej ze względu na dobro dziecka

Decyzja o odebraniu dziecka, tak jak każde inne rozstrzygnięcie, które jego dotyczy, powinna być przeanalizowana nie tylko w aspekcie ściśle formalnym, ale także w świetle fundamentalnej zasady obowiązującej przy realizowaniu władzy rodzicielskiej, tj. kierowania się dobrem dziecka.

Postanowienie SN z dnia 14 kwietnia 1999 r., III CKN 1228/98

Standard: 11470

Sąd opiekuńczy może oddalić wniosek matki o odebranie dziecka od osoby nieuprawnionej, jeżeli dobro dziecka przemawia przeciwko uwzględnieniu tego wniosku, obowiązany jest jednak w takim wypadku wydać jednocześnie zarządzenie co do ograniczenia władzy rodzicielskiej przez pozostawienie dziecka u osoby, u której ono się znajduje.

 W myśl art. 95 § 3 k.r.o. władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Rozpoznając zatem żądanie rodzica oparte na art. 100 k.r.o., sąd opiekuńczy ma obowiązek ocenić je z punktu widzenia tych przesłanek i w razie negatywnego wyniku tej oceny nie może żądania uwzględnić.

Gdy przeciwko odebraniu dziecka od osoby, u której się ono znajduje, przemawia wzgląd na dobro dziecka lub interes społeczny, to do uwzględnienia żądania rodzica, nawet mającego pełnię władzy rodzicielskiej, brak niezbędnej w myśl art. 100 k.r.o. przesłanki, a mianowicie tego, że odebranie dziecka potrzebne jest do należytego wykonywania władzy rodzicielskiej.

Ponieważ jednak władza rodzicielska, stosownie do art. 95 § 1 k.r.o., obejmuje nie tylko prawo rodziców do pieczy nad dzieckiem, ale - i to przede wszystkim - obowiązki w tym zakresie, przeto stosowanie jakiejkolwiek analogii do odmowy na podstawie art. 5 k.c. ochrony realizacji prawa podmiotowego, sprzecznej z zasadami współżycia społecznego, nie może w danym wypadku wchodzić w rachubę.

Dlatego też oddalając żądanie odebrania dziecka, sąd opiekuńczy nie może poprzestać na takim rozstrzygnięciu, lecz obowiązany jest jednocześnie wydać zarządzenia niezbędne do unormowania sytuacji prawnej dziecka, a zwłaszcza ograniczyć władzę rodzicielską rodzica, którego żądanie odebrania dziecka zostało oddalone, przez pozostawienie dziecka u osoby, u której się ono znajduje, a w razie potrzeby orzec także o związanym z tym obowiązku dostarczania mu środków otrzymania i wychowania.

Uchwała SN z dnia 18 lipca 1969 r., III CZP 44/69

Standard: 48216 (pełna treść orzeczenia)