Ustrojowy charakter przepisów o składzie sądu

Przepisy regulujące skład sądu powinny być wykładane ściśle – zgodnie z wykładnią językową. Nie ma tu miejsca na stosowanie analogii, ponieważ każda analogia będzie oznaczać wykładnię rozszerzającą, a ta prowadzić może do błędnych wniosków co do składu sądu. Tymczasem nie powinno budzić jakichkolwiek wątpliwości, jaki skład ma rozpoznać konkretną sprawę (ze względu na jej przedmiot i zgłoszone w niej roszczenia). Skład sądu sprzeczny z przepisami prawa prowadzi bowiem do nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.)

Wyrok SN z dnia 10 marca 2020 r., I PK 50/19

Standard: 63333 (pełna treść orzeczenia)

Regulacja składu sądu – jego liczebności i stopnia zawodowości – posiada walor konstytucyjny, gdyż art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, zapewniający i kształtujący prawo do sądu, określa je jako prawo do sądu „właściwego”, czyli między innymi sądu działającego w składzie zgodnym z ustawą.

W związku z tym nie można mówić o składzie sądu „lepszym” lub „gorszym”, a także stawiać tezy, że skład trzech sędziów zawodowych jest składem „lepszym” („mocniejszym”) niż skład ławniczy lub skład jednoosobowy. W określonej sprawie skład sądu jest zgodny z prawem albo jest z nim sprzeczny – tertium non datur (por. uz. uchwały SN z 18 grudnia 1968 r., III CZP 119/68, uz. uchwały SN z 20 marca 2009 r., I PZP 8/08).

Uchwała SN z dnia 16 października 2019 r., III PZP 5/19

Standard: 63332 (pełna treść orzeczenia)