Wstąpienie spółki w prawa i obowiązki wynikające z indywidualnego i zbiorowego prawa pracy

Likwidacja przez gminę zakładu budżetowego i powierzenie zadań tego zakładu utworzonej przez gminę spółce z o.o., dla prowadzenia działalności komunalnej prowadzonej przez zakład budżetowy nie jest likwidacją pracodawcy w rozumieniu prawa pracy, wyłączającą ochronę zatrudnienia z art. 39 k.p. (art. 23[1] § 1 k.p. w związku z art. 41[1] § 1 k.p.).

Wyrok SN z dnia 22 września 2021 r., III PSKP 30/21

Standard: 65289 (pełna treść orzeczenia)

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstała w wyniku przekształcenia samorządowego zakładu budżetowego wstępuje na podstawie art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 ze zm.) we wszystkie prawa i obowiązki związane z działalnością tego zakładu, w tym w prawa i obowiązki wynikające z indywidualnego i zbiorowego prawa pracy.

Przepis art. 22 ustawy o gospodarce komunalnej w swym pierwotnym brzmieniu operował pojęciem przekształcenia samorządowego zakładu budżetowego w spółkę, co rodziło problemy interpretacyjne i pytanie o możliwość owego przekształcenia bez uprzedniej likwidacji zakładu. Po nowelizacji przepisu ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową (Dz.U. Nr 106, poz. 668) nie budzi wątpliwości, że zawiązanie przez jednostką samorządu terytorialnego spółki handlowej poprzedzone jest likwidacją zakładu.

Chociaż w doktrynie przyjmuje się, że „przekształcenie” w ścisłym słowa tego znaczeniu oznacza zmianę form organizacyjno - prawnych określonego podmiotu, przy zachowaniu jego tożsamości i bez potrzeby likwidacji tegoż podmiotu, to w szerokim rozumieniu tego pojęcia przekształcenia formy prawnej podmiotów gospodarczych obejmują zarówno przekształcenia dokonywane przez formalną likwidację dotychczasowego podmiotu gospodarczego jak i przekształcenia przeprowadzane bez owej likwidacji. Takim też szerokim pojęciem posłużono się w art. 23 ustawy o gospodarce komunalnej, który powinien być interpretowany w związku z art. 22, a którego brzmienie nie uległo zmianie mimo wspomnianej nowelizacji art. 22 i zastąpienia w tym ostatnim przepisie terminu „przekształcenie” szczegółową procedurą obejmującą podjęcie przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, w drodze uchwały, decyzji o likwidacji zakładu budżetowego i związaniu spółki kapitałowej z wniesieniem do niej - jako wkładu - mienia pozostałego po zlikwidowanym zakładzie oraz wykonanie przez organy wykonawcze tejże jednostki samorządu terytorialnego czynności z tym związanych. 

Przekształcenie organizacyjno - prawne samorządowego zakładu budżetowego w spółkę akcyjną lub spółkę z o. o. w trybie art. 22 ustawy o gospodarce komunalnej nie stanowi przejęcia zakładu w rozumieniu art. 23[1] k.p., skoro zachowane jest istnienie przedsiębiorcy i jego uprawnień majątkowych do przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. Takie właśnie przekształcenie jest punktem odniesienia regulacji art. 23 ust. 3 ustawy o gospodarce komunalnej, który statuuje sukcesję generalną stanowiąc, że spółka powstała w wyniku przekształcenia wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki związane z działalnością zakładu budżetowego, aczkolwiek sukcesja ta jest unormowana w sposób nieco odmienny niż na gruncie art. 1 ust. 1 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, gdyż ograniczona jest do praw i obowiązków związanych z działalnością zakładu. W literaturze prawa nie budzi jednak wątpliwości, że w grę wchodzą także prawa i obowiązki związane ze stosunkami pracy. Taka zaś sukcesja praw i obowiązków dotychczasowego pracodawcy daje większe zabezpieczenie interesów pracowniczych od regulacji art. 23[1] oraz art. 241[8] k.p.

Wyrok SN z dnia 19 października 2010 r., II PK 91/10

Standard: 47138 (pełna treść orzeczenia)