Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania mężczyźny, który uznał ojcostwo, wiedząc, że ojcem nie jest
Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania (art. 78 k.r.o.)
Legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa (art. 78 § 1 k.r.o.) przysługuje także mężczyźnie, który uznał ojcostwo, wiedząc, że nie jest biologicznym ojcem dziecka.
Wykładnia art. 78 § 1 in principio k.r.o. wskazuje, iż legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przysługuje mężczyźnie niebędącemu ojcem biologicznym dziecka, który uznał ojcostwo bez względu na to, czy w chwili składania stosownego oświadczenia wiedział o braku istnienia więzi biologicznej pomiędzy nim a dzieckiem, którego ojcostwo uznał. Taka wykładnia uwzględnia również preferencję opierania stosunków prawnorodzinnych pomiędzy rodzicami a dzieckiem na rzeczywistej, tj. zgodnej z prawdą genetyczną więzi z dzieckiem.
Nie ma zatem oparcia stanowisko przyjęte przez Sąd Okręgowy uzależniające przysługiwanie mężczyźnie, który nie jest ojcem dziecka, legitymacji do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa od stanu jego wiedzy co do istnienia biologicznej więzi z dzieckiem w chwili składania stosownego oświadczenia o uznaniu. Taka wykładnia art. 78 § 1 k.r.o., akcentująca w głównej mierze zasadę ochrony stabilności stanu cywilnego dziecka przez uznanie, że mężczyzna, który wie, że nie jest ojcem dziecka w chwili składania oświadczenia o uznaniu dziecka pozbawiony jest możliwości późniejszego powoływania się na bezskuteczność złożonego oświadczenia, pozostaje w sprzeczności z wynikami wykładni językowej, celowościowej i historycznej.
Omawiany przepis poza brakiem przesłanki istnienia więzi genetycznej ojca z dzieckiem i wymogiem wytoczenia powództwa we właściwym terminie, w żaden inny sposób nie ogranicza mężczyźnie uprawnienia do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Należy przy tym zwrócić uwagę, że funkcja ochrony dziecka, ujmowana w ramy zasady stabilności jego stanu cywilnego, nie jest realizowana na płaszczyźnie przesłanek warunkujących istnienie legitymacji do wytoczenia przez mężczyznę, który nie jest ojcem dziecka, powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, lecz w drodze temporalnego ograniczenia możliwości wystąpienia z przedmiotowym powództwem przez wprowadzenie relatywnie krótkiego, sześciomiesięcznego terminu do jego wytoczenia, którego bieg rozpoczyna się w dniu, w którym mężczyzna dowiedział się, że nie jest ojcem dziecka.
Wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2012 r., IV CSK 459/11
Standard: 47100 (pełna treść orzeczenia)