Domniemanie nieistnienia praw wykreślonych (art. 3 ust. 2 u.k.w.h.)

Domniemanie prawne, wynikające z wykreślenia prawa objętego wpisem, dotyczy wszystkich wcześniejszych wykreśleń, w tym prawa przysługującego w przeszłości osobie, od której skarżący wywodzą swe następstwo. Należy ono wprawdzie do domniemań wzruszalnych (praesumptiones iuris) ale, z uwagi na ograniczoną kognicję sądu, prowadzenie dowodów w tym zakresie nie może nastąpić w ramach postępowania wieczystoksięgowego.

Wykreślenie wpisów oznacza uchylenie domniemania istnienia wykreślonego prawa (art. 3 ust. 2 u.k.w.h.), a nie braku bądź wadliwości jego podstawy. Dane wynikające z treści księgi wieczystej nie mogą być kwalifikowane jako fakt znany sądowi z urzędu.

Postanowienie SN z dnia 25 kwietnia 2012 r., II CSK 461/11

Standard: 69815 (pełna treść orzeczenia)

Stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje. Oznacza to, że co do praw, które były ujawnione, ale zostały wykreślone, obowiązuje domniemanie ich nieistnienia. Nie jest to tożsame ze stwierdzeniem, że prawa te wygasły lub były wpisane bez podstawy prawnej, a domniemanie jest wzruszalne. Może ono jednak być obalone jedynie w procesie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym albo w innym procesie o ustalenie prawa. Domniemanie prawne ustanowione w art. 3 ust. 2 nie może być obalane w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis. 

Postanowienie SN z dnia 14 lutego 2003 r., IV CK 108/02

Standard: 46471 (pełna treść orzeczenia)