Współwłasność w częściach ułamkowych; udziały we współwłasności
Współwłasność w częściach ułamkowych; współwłasność łączna (art. 196 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Udział w prawie własności rzeczy (nieruchomości) nie jest odrębnym prawem majątkowym, lecz mieści się w prawie własności tej rzeczy. Pomiędzy własnością rzeczy, a jej współwłasnością brak jest różnic, które pozwoliłyby na gruncie prawa podatkowego inaczej traktować rzecz i udział w rzeczy. Przedmiotem własności są rzeczy, podobnie jak przedmiotem współwłasności, zatem zarówno wartość prawa własności, jak wartość współwłasności rzeczy należy odnosić do wartości rzeczy.
Jeżeli chodzi o istotę udziału we współwłasności, to współwłasność nie jest instytucją samodzielną lecz stanowi tylko odmianę własności, udział więc - właśnie dlatego, że jest niejako wycinkiem prawa własności - jest ze swej istoty prawem własności (J. Ignatowicz "Prawo rzeczowe" W-wa 1995, s. 126).
Jeśli własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, to "wspólne prawo" własności tworzy "zespół udziałów" we współwłasności. Wbrew spotykanym tendencjom nie można z udziału we współwłasności tworzyć odrębnego prawa rzeczowego. Wypada bowiem zauważyć, że ustawodawca - ciągle pamiętając o konstrukcji wspólnego prawa własności - określa w znaczeniu idealnym uprawnienia wszystkich współwłaścicieli wobec jednej wspólnej rzeczy. Dlatego udział współwłaściciela w sensie wymiaru określa się jako część ułamkową, a w sennie opisu jako "idealną" ("myślową") część wspólnego prawa. Współwłaściciel nie jest zaś samoistnym podmiotowym prawem rzeczowym. Każdy ze współwłaścicieli posiada skuteczne inter partes (wobec pozostałych współwłaścicieli) określone uprawnienia uzasadnione jego udziałem we współwłasności. Dotyczy to współposiadania i współkorzystania z rzeczy wspólnej (art. 206 k.c.), a także pobierania pożytków i innych dochodów z rzeczy (art. 207 k.c.). Konkludując, współwłaścicielom przysługują idealne udziały we wspólnym prawie własności. Współwłasność przedstawia się zatem jako prawo własności składające się z zespolonych udziałów. Tym bardziej na zewnątrz współwłasność przedstawia się jako wspólne prawo własności, stanowiące zespolenie udziałów we współwłasności (E. Gniewek. Komentarz do art. 195 Kodeksu cywilnego 2001 r.).
Fakt, że prawo własności rzeczy (nieruchomości) przysługuje kilku osobom (współwłasność) nie ma wpływu na ustalenie wartości rynkowej, która stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Z punktu widzenia prawa cywilnego, nie ma istotnych różnic między przeniesieniem własności nieruchomości z jednej strony, a przeniesieniem udziału w tej własności - z drugiej, Takie traktowanie przez prawo współwłasności uzasadnia fakt, że z ekonomicznego punktu widzenia własność i współwłasność niczym istotnym się nie różnią.
Wyrok NSA z dnia 10 lipca 2018 r., II FSK 1830/16
Standard: 87853 (pełna treść orzeczenia)
We współwłasności ułamkowej ułamek określa idealny zakres praw współwłaściciela, nie mający nic wspólnego z konkretnymi częściami fizycznymi rzeczy. Tak rozumiany udział we współwłasności, jako prawo majątkowe, podlega dziedziczeniu z mocy art. 922 k.c., a w sprawie o dział spadku jest przedmiotem ustaleń sądu co do jego stanu i wartości (art. 684 k.p.c.). Wartość tak rozumianego udziału we współwłasności obejmuje tylko wartość określonego idealnie (ułamkowo) zakresu praw współwłaściciela do rzeczy i nic ponadto.
Postanowienie SN z dnia 4 października 2002 r., III CKN 521/01
Standard: 46438 (pełna treść orzeczenia)