Kara umowna za zobowiązania niepieniężne o charakterze niemajątkowym

Karą umowną mogą zostać objęte również zobowiązania niepieniężne o charakterze niemajątkowym, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie nie powoduje w ogóle powstania szkody majątkowej (por. w szczególności uchwała (7) SN z dnia 6 listopada 2003 r. - zasada prawna, III CZP 61/03 oraz wyroki SN z dnia 5 października 2006 r., IV CSK 157/06, z dnia 13 czerwca 2008 r., I CSK 13/08, z dnia 21 sierpnia 2008 r., IV CSK 202/08, z dnia 17 grudnia 2008 r., I CSK 240/08 i z dnia 10 grudnia 2019 r., IV CSK 443/18). Dzięki temu kara umowna może pełnić także funkcję prewencyjną (stymulacyjną), tj. zmierzać do skłonienia dłużnika do spełnienia swego zobowiązania pod groźbą sankcji, także w przypadku zobowiązań, które mają służyć wyłącznie albo przede wszystkim zaspokojeniu interesów o charakterze niemajątkowym albo trudno wymiernych interesów majątkowych.

Ponadto, możliwość żądania naprawienia szkody niemajątkowej wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania dopuszcza się także poza reżimem art. 483-484 k.c., jeżeli strony stosunku obligacyjnego tak postanowią (por. uchwała SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10 oraz wyrok SN z dnia 24 marca 2011 r., I CSK 372/10)

Wyrok SN z dnia 30 czerwca 2020 r., III CSK 343/17

Standard: 45669 (pełna treść orzeczenia)

Kara umowna służy także kompensacji uszczerbków charakterze niemajątkowym, niepodlegających naprawieniu na podstawie art. 471 k.c.

Przy badaniu, czy miarkowanie kary umownej jest uzasadnione i w jakim zakresie, konieczne jest uwzględnienie uszczerbków, które nie podlegałyby kompensacji na podstawie art. 471 k.c., przy czym chodzi tu nie tylko o trudno uchwytne dla dyferencyjnej metody ustalania odszkodowania szkody majątkowe, lecz także uszczerbki o niemajątkowym charakterze (por. wyrok SN z dnia 14 kwietnia 2005 r., II CK 626/04, w którym wprost wskazano na utratę zaufania kontrahentów w związku z niewywiązaniem się ze zobowiązań).

Wyrok SN z dnia 6 grudnia 2019 r., V CSK 458/18

Standard: 66544 (pełna treść orzeczenia)