Niedopuszczalność obalenia domniemania z art. 3 u.k.w.h. w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis

Domniemanie prawne ustanowione w art. 3 KWU nie może być obalane w postępowaniu wieczystoksięgowym o wpis.

Za niemożliwością wzruszenia domniemania z art. 3 KWU w postępowaniu wieczystoksięgowym, przemawia ograniczona kognicja sądu rozpoznającego wniosek o wpis. Postępowanie to nie obejmuje badania ani rozstrzygania jakichkolwiek sporów o istnienie lub nieistnienie prawa, które ma być wypisane (wykreślone), zarówno w charakterze przesłanki rozstrzygnięcia jak i samego rozstrzygnięcia, gdyż właściwa do tego jest droga procesu (por. m.in. postanowienia SN: z dnia 27 lipca 2010 r., II CSK 122/10, z dnia 23 lutego 2011 r., V CSK 235/10).

Niedopuszczalne jest w postępowaniu wieczystoksięgowym prowadzenie postępowania dowodowego w celu ustalenia rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości. Wyjątek w tym względzie, stosownie do art. 626[8] § 2 KPC, stanowi jedynie dokument przedłożony przez wnioskodawcę jako dowód istnienia materialnoprawnej podstawy żądanego wpisu w księdze wieczystej (por. postanowienie SN z dnia 10 października 2013 r., III CSK 10/13).

Idea tego domniemania polega na tym, że za zgodny z rzeczywistym stanem prawnym uznaje się sam wpis jawny w księdze wieczystej, niezależnie od oceny jego podstawy. Dopóki domniemanie to nie zostanie obalone przez wykazanie, że wpisu dokonano bez ważnej podstawy albo, że doszło do wzruszenia podstawy prawnej - dokumentu, na podstawie którego dokonano wpisu (np. prawomocne postanowienie sądu, akt notarialny, decyzja administracyjna), wpis ujawniony w księdze wieczystej jest dla sądu wiążący i nie może on na skutek kolejnego wniosku o wpis badać istnienia uzasadnionych podstaw do dokonanego już wpisu.

Postanowienie SN z dnia 25 września 2014 r., II CSK 727/13

Standard: 45349 (pełna treść orzeczenia)