Przyczynienie się do powstania szkody w wypadku komunikacyjnym

W myśl art. 362 k.c., jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu. O przyczynieniu się poszkodowanego do powstania szkody można mówić tylko wtedy, gdy jego działanie lub zaniechanie jest tego rodzaju, że normalnie (zwykle) doprowadza do powstania szkody (uz. orzeczenia SN z dnia 7.XII.1964 r. I CR 218/64).

Nie ma przyczynienia się poszkodowanego, gdy szkoda pozostaje wyłącznie w związku przyczynowym z działaniem lub zaniechaniem osób innych niż poszkodowany.

2) Od tej zasady orzecznictwo wprowadziło wyjątek przyjmując, że w razie przyczynienia się pokrzywdzonego w wypadku samochodowym do powstania szkody, osoby mu najbliższe i pozostające z nim we wspólności domowej, które w wypadku tym również doznały szkód, ponoszą skutki prawne tego przyczynienia się na równi z przyczyniającym się (orz. SN z dnia 10.IX.1965 r. II CR 283/65). To odstąpienie od wskazanej wyżej zasady uzasadniono m.in tym, że w przeciwnym razie odpowiedzialny za szkodę płacąc całe odszkodowanie członkowi rodziny poszkodowanego przyczyniającego się do powstania szkody, pozostającemu z nim we wspólności gospodarczej, miałby do tego poszkodowanego regres o odpowiednią część odszkodowania wypłaconego temu członkowi rodziny i w rezultacie po procesie regresowym doszłoby do takiej sytuacji majątkowej rodziny osoby, która przyczyniła się do powstania tej samej szkody, jaka powstanie po zastosowaniu art. 362 k.c. już w pierwszym procesie.

W konsekwencji uznać należy, że w sytuacji, gdy poszkodowany jest osobą obcą w stosunku do tego, kto przyczynił się do powstania szkody, brak przesłanek uzasadniających stosowanie wyjątku wskazanego w pkt 2 i stosować należy w pełni zasadę omówioną w pkt 1.

Przepis art. 362 k.c. odnosi się do każdego wypadku odpowiedzialności za szkodę, dlatego też okoliczność, że powód był przewożony z grzeczności przez kierowcę, który przyczynił się do powstania szkody, nie ma żadnego znaczenia.

Wyrok SN z dnia 25 sierpnia 1978 r., III CZP 48/78

Standard: 31468 (pełna treść orzeczenia)